Ωτοακουστικές εκπομπές (αναλυτικά)

Οι ωτοακουστικές εκπομπές (ΟΑΕs) είναι ήχοι χαμηλής έντασης που παράγονται φυσιολογικά από τα κύτταρα του εσωτερικού αυτιού. Εάν χορηγηθεί ήχος τα κύτταρα αυτά εκπέμπουν επίσης μία ηχητική απάντηση την οποία καταγράφουμε με ειδικό μικρόφωνο. Παράγονται φυσιολογικά σε φυσιολογική ακοή ή μικρού βαθμού βαρηκοΐα μέχρι 30 dB. Προσφέρουν με αυτόν τον τρόπο, μία άμεση εκτίμηση της λειτουργικής κατάστασης του οργάνου της ακοής.

Η μέθοδος χρησιμοποιείται συχνά ως εργαλείο καταγραφής για να διαπιστώσουμε την παρουσία ή όχι της κοχλιακής λειτουργίας αν και η ανάλυση μπορεί να επιτελεστεί και για ιδιαίτερες συχνοτικές περιοχές του κοχλία. Οι ωτοακουστικές εκπομπές(ΟΑΕ) δε μπορούν να περιγράψουν πλήρως τ' ακουστικά κατώφλια(ουδούς) ενός ατόμου, όμως βοηθούν σημαντικά την επικύρωση ή αμφισβήτηση άλλων μετρήσεων.

Είναι γρήγορη ανώδυνη και αντικειμενική εξέταση ακοής ιδανική για παιδιά. Για την εφαρμογή της μεθόδου εισάγεται στον ακουστικό πόρο καθετήρας(καλώδιο) με μαλακό εύκαμπτο άκρο που περιέχει μικρόφωνο και μινιατούρα ηχείου. Καθώς το βρέφος κοιμάται, ήχοι παράγονται από τον πομπό και καταγράφονται ακολούθως οι ακουστικές αποκρίσεις από τον κοχλία.

Διακρίνονται σε αυτόματες και προκλητές. Οι αυτόματες ωτοακουστικές εκπομπές παράγονται χωρίς την ύπαρξη εξωτερικών ακουστικών ερεθισμάτων και παρατηρούνται στο 50-60% των φυσιολογικών ατόμων. Οι προκλητές δημιουργούνται με τη χορήγηση εξωτερικών ακουστικών ερεθισμάτων και ανιχνεύονται σε σχεδόν όλους τους φυσιολογικά ακούοντες. Λόγω του ότι οι ωτοακουστικές εκπομπές και ιδιαίτερα οι προκλητές, δεν παράγονται σε βαρηκοΐες μεγαλύτερες των 35-40 dB, η κλινική τους αξιοποίηση αναγκαστικά περιορίζεται στην ανίχνευση φυσιολογικής ακοής όταν υπάρχει, καθιστώντας τις ένα χρήσιμο εργαλείο σε μαζικά προγράμματα περιγεννητικού ελέγχου ακοής (screening tests).

Η ακουομετρία καθαρού τόνου μετρά διαμέσου του έξω αυτιού, μέσου αυτιού, κοχλία, όγδοου κρανιακού νεύρου και του κεντρικού ακουστικού συστήματος. Οι ωτοακουστικές εκπομπές (ΟΑΕ) μετρούν μονάχα το περιφερικό ακουστικό σύστημα(μέχρι και τον κοχλία). Η ανταπόκριση εκπορεύεται μόνο από τον κοχλία, αλλά το μέσο και το έξω αυτί πρέπει να είναι χωρίς παθολογία ικανά να μεταδώσουν τον εκπεμπόμενο ήχο πίσω στο μεγάφωνο.

Το παιδί πρέπει να είναι ήρεμο ώστε να μην παράγονται παράσιτα, προτιμότερο να κοιμάται, για αυτό συνιστούμε τη λήψη γάλακτος λίγο πριν την εξέταση. Στα νεογνά εκμεταλλευόμαστε τα μεγάλα διαστήματα ύπνου.

Ο απλός ανιχνευτικός έλεγχος με ωτοακουστικές εκπομπές, όταν είναι ικανοποιητικές οι συνθήκες εξέτασης, διαρκεί λίγα λεπτά. Η καταγραφή και των δύο ειδών ωτοακουστικών εκπομπών διαρκεί λίγο περισσότερο.

Οι ωτοακουστικές εκπομπές (ΟΑΕs) είναι ήχοι χαμηλής έντασης που παράγονται από το φυσιολογικό κοχλία(εσωτερικό αυτί) και ανιχνεύονται στον αποφραγμένο με ένα καλώδιο έξω ακουστικό πόρο, με ειδική συσκευή που είναι συνδεδεμένη με υπολογιστή. Η παραγωγή τους σχετίζεται με τη φυσιολογική λειτουργία των έξω τριχωτών κυττάρων του κοχλία, που διαθέτουν ηλεκτρομηχανικές ιδιότητες και συμβάλουν στην ενίσχυση του ήχου από τον κοχλία.

Η καταγραφή των ΟΑΕ προϋποθέτει φυσιολογικό και καθαρό, χωρίς βύσματα ή υγρά ακουστικό πόρο και ελεύθερο μέσο αυτί(χωρίς ωτίτιδα η υγρό).

Διακρίνονται σε αυτόματες και προκλητές.

Οι αυτόματες ωτοακουστικές εκπομπές παράγονται χωρίς την ύπαρξη εξωτερικών ακουστικών ερεθισμάτων και παρατηρούνται στο 50-60% των φυσιολογικών ατόμων.

Οι προκλητές δημιουργούνται με τη χορήγηση εξωτερικών ακουστικών ερεθισμάτων και ανιχνεύονται σε σχεδόν όλους τους φυσιολογικά ακούοντες.

Οι αυτόματες ωτοακουστικές εκπομπές(SOAE), οι προκλητές παροδικές ωτοακουστικές εκπομπές (ΤΕΟΑΕ) και οι ωτοακουστικές εκπομπές προϊόντων ακουστικής παραμόρφωσης (DPOAE) παράγονται σε φυσιολογικά επίπεδα, σε άτομα με φυσιολογική ακοή ή με μικρού βαθμού έκπτωση της ακοής μέχρι 30 dB.

Η ανάλυση των ωτοακουστικών εκπομπών (ΟΑΕ) αποτελεί την πιο την πιο αξιόπιστη και διαδεδομένη μέθοδο αντικειμενικής εξέτασης της κοχλιακής λειτουργίας και κατά κύριο λόγο της λειτουργίας των έξω τριχωτών κυττάρων με πάρα πολλές εφαρμογές σε παιδιά και ενήλικες. Η μέθοδος ΟΑΕ χρησιμοποιείται σαν ανιχνευτική εξέταση της ακοής νεογνών, στον έλεγχο της ακοής παιδιών, στη διαφορική διάγνωση της βαρηκοΐας, στη διάγνωση της ακουστικής νευροπάθειας, στον έλεγχο της ακοής παιδιών που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία με ωτοτοξικά φάρμακα. Στους ενήλικες, η μέθοδος χρησιμοποιείται για τη διαφορική διάγνωση της νευροαισθητήριας βαρηκοΐας, της λειτουργικής βαρηκοΐας, για τον έλεγχο και την παρακολούθηση της ακοής ατόμων που εργάζονται σε έντονο θόρυβο, για την παρακολούθηση της ακοής στη νόσο του Meniere, στην οξεία πτώση της ακοής, και στις εμβοές.

Η εξέταση πρέπει να γίνεται σε όλα ανεξαιρέτως τα νεογνά ακόμη και τα υγειή σε μαζικά προγράμματα περιγεννητικού ελέγχου ακοής (screening tests), και αν είναι φυσιολογική να ξαναγίνεται σε ένα εξάμηνο, οπότε αν και πάλι είναι φυσιολογική τελειώνει ο έλεγχος.

Αν είναι παθολογική επαναλαμβάνεται σε ένα μήνα για επιβεβαίωση, οπότε αν οφείλεται σε υγρά της γέννας που έφραζαν τον έξω ακουστικό πόρο θα έχουν στεγνώσει. Αν και πάλι δεν παράγονται ΟΑΕs τότε γίνεται πλήρης έλεγχος με ακουστικά προκλητά δυναμικά(ABR), τυμπανομετρία, ηχητικά αντανακλαστικά.

Πρωταρχικός σκοπός είναι η διάγνωση της βαρηκοΐας το πρώτο τρίμηνο και η έναρξη της θεραπείας και εφαρμογής ακουστικού βαρηκοΐας το πρώτο εξάμηνο της ζωής γιατί έχει αποδειχθεί ότι αυτά τα παιδιά αναπτύσσονται μετά με τις λιγότερες επιπτώσεις.

Κατά τον έλεγχο ακοής των παιδιών, καταγραφή φυσιολογικών ωτοακουστικών εκπομπών(ΟΑΕs) αποτελεί ισχυρή απόδειξη ότι το έξω, το μέσο, και το έσω αυτί λειτουργούν φυσιολογικά. Αν δεν καταγράφονται (ΟΑΕs) γίνεται τυμπανόγραμμα. Αν από το τυμπανόγραμμα(τύπου Β) και την ωτοσκόπηση προκύπτει εκκριτική ωτίτιδα δίνονται οδηγίες για θεραπεία και παρακολούθηση. Αν όμως το τυμπανόγραμμα είναι τύπου Α τότε η μη έκκληση ΟΑΕs σε καθαρό μέσο αυτί μας βάζει την υπόνοια για μια έστω και μικρού βαθμού νευροαισθητήριο βαρηκοΐα και κάνουμε πληρέστερο έλεγχο με ακουστικά προκλητά δυναμικά(ABR), ηχητικά αντανακλαστικά, και παιγνιδοακουομετρία.

Ο έλεγχος με ωτοακουστικές εκπομπές αποκλείει τα πιο συχνά αίτια σοβαρής και μόνιμης βαρηκοΐας (βλάβες στο εσωτερικό αυτί-κοχλίας). Επειδή οι ωτακουστικές εκπομπές παράγονται από τον κοχλία και τα έξω τριχωτά κύτταρα η εξέταση αυτή δεν αποκαλύπτει οπισθοκοχλιακή βαρηκοΐα. Υπολογίζεται ότι 15% των βαρήκοων παιδιών είχαν φυσιολογικές ωτοακουστικές εκπομπές, οπότε ενώ περνούν τον αρχικό προληπτικό έλεγχο στη συνέχεια εμφανίζουν σοβαρή βαρηκοΐα.

Αυτό οφείλεται σε 2 βασικούς λόγους.

Πρώτον, υπάρχουν βαρηκοΐες οι οποίες εμφανίζονται λίγο μετά τη γέννηση, οπότε τα παιδιά περνούν τον αρχικό έλεγχο με ωτοακουστικές εκπομπές.

Δεύτερον, υπάρχει μια ομάδα διαταραχών με το γενικότερο τίτλο ακουστική νευροπάθεια, όπου οι ωτοακουστικές εκπομπές είναι φυσιολογικές (ο συνήθης προληπτικός έλεγχος), ενώ υπάρχει σοβαρό πρόβλημα σε ανώτερα επίπεδα του συστήματος ακοής.

Οι βαρηκοΐες της πρώτης κατηγορίας προλαμβάνονται παρακολουθώντας τα φυσιολογικά στάδια ανάπτυξης της ακοής και ομιλίας. Οι βαρηκοΐες της δεύτερης κατηγορίας προλαμβάνονται με πλήρη παιδοακουολογικό έλεγχο. Η συναξιολόγησή των ΟΑΕ με τα ευρήματα των προκλητών δυναμικών του εγκεφαλικού στελέχους και με δοκιμασίες εκτίμησης της λειτουργίας του μέσου ωτός όπως η τυμπανομετρία, βοηθάει στην αντιμετώπιση διαφόρων διαγνωστικών διλημμάτων. Για παράδειγμα, κατά την εκτίμηση ενός παιδιού, όπου η δοκιμασία των προκλητών δυναμικών του εγκεφαλικού στελέχους είναι παθολογική, η ανίχνευση φυσιολογικών ωτοακουστικών εκπομπών απομακρύνει την πιθανότητα της βλάβης του περιφερικού οργάνου της ακοής, κατευθύνοντας τη διαγνωστική σκέψη σε κεντρικότερες νευρολογικές βλάβες.

Εάν το μωρό είναι υψηλού κινδύνου ή υπάρχει οποιαδήποτε αμφιβολία των γονιών, τότε επιβάλλεται πλήρης έλεγχος.

Ωτοακουστικές εκπομπές (ΟΑΕs)