Αιθουσαία ημικρανία (ημικρανιακός ίλιγγος)

Η αιθουσαία ημικρανία ενώ είναι κεντρική διαταραχή έχει συμπτώματα και πρόγνωση περιφερικής.

Η ημικρανία είναι μια διαταραχή που συνήθως συνδέεται με πονοκέφαλο, μπορεί όμως να προκαλέσει και αρκετά αιθουσαία σύνδρομα. Σχεδόν το 10% του συνολικού πληθυσμού έχει ημικρανία και στο 25 τοις εκατό των περιπτώσεων η ημικρανία συνοδεύεται με ίλιγγο κατά τη διάρκεια των κρίσεων, που αναφέρεται ως ίλιγγος σχετιζόμενος με ημικρανία.

Έχουν περιγραφτεί τρεις τύποι ιλίγγου που σχετίζεται με την ημικρανία.

Σε ασθενείς με ημικρανία της βασικής αρτηρίας, ο ίλιγγος μπορεί να εμφανιστεί σε συσχέτιση και με άλλα συμπτώματα που αποδίδονται στην κατανομή του σπονδυλοβασικού αγγειακού συστήματος, στα οποία συμπεριλαμβάνονται οι εμβοές, η απώλεια ακοής, η αταξία και η δυσαρθρία. Στο σύνδρομο αυτό, ο ίλιγγος και τα άλλα συμπτώματα εμφανίζονται εντός του τυπικού χρονικού πλαισίου της ημικρανιακής αύρας, συνήθως προηγούμενα του συστατικού της κεφαλαλγίας μέχρι και για 1 ώρα κα ακολουθούνται από την τυπική ημικρανιακή κεφαλαλγία. Οι τριπτάνες και οι διυδροεργοταμίνη, που είναι χρήσιμες στην οξεία αντιμετώπιση των ημικρανιακών κεφαλαλγιών, αντενδείκνυται στην ημικρανία της βασικής αρτηρίας λόγω του δυνητικού κινδύνου για ΑΕΕ.

Ένα σύνδρομο αιθουσαίας ημικρανίας (ή «ημικρανιακού ιλίγγου») αποτελεί μια άλλη μορφή ημικρανίας που προσβάλει περίπου το 9% των ασθενών με ημικρανία. Ακριβώς όπως μερικοί άνθρωποι βιώνουν μια οπτική «αύρα» με τις ημικρανίες τους, άλλοι μπορεί να έχουν επεισόδια ημικρανικού ιλίγγου σαν «αύρα» μεταξύ των ημικρανιών. Οι ασθενείς με ημικρανιακό ίλιγγο εμφανίζονται με επεισοδικό ίλιγγο που διαρκεί δευτερόλεπτα έως ημέρες, ο οποίος μπορεί να συσχετίζεται με κεφαλαλγία αλλά μπορεί και όχι. Η συχνότητα των επεισοδίων ιλίγγου μπορεί να υπερβαίνει αυτή των τυπικών ημικρανιακών κεφαλαλγιών και ορισμένοι ασθενείς μπορεί να εμφανίζουν ακόμη και 40 επεισόδια ανά μήνα.

Τα κριτήρια για τον ημικρανιακό ίλιγγο περιλαμβάνουν τα υποτροπιάζοντα συμπτώματα από το αιθουσαίο σύστημα που συσχετίζονται με τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Κεφαλαλγία, φωνοφοβία, φωτοφοβία ή σπινθηροβόλο σκότωμα ή άλλες μορφές αύρας. Οι περισσότεροι ασθενείς με ημικρανιακό ίλιγγο έχουν ιστορικό ημικρανιακής κεφαλαλγίας που έχει ξεκινήσει έτη πριν από την ανάπτυξη των επεισοδίων ιλίγγου.

Η ακόλουθη σύσταση έχει προταθεί από τη Διεθνή Εταιρεία Κεφαλαλγίας για να βοηθήσει τους γιατρούς να διαγνώσουν την αιθουσαία ημικρανία:

• Συχνοί πονοκέφαλοι ημικρανίας – είτε στο παρόν είτε στο παρελθόν.

• Τουλάχιστον πέντε επεισόδια ιλίγγου.

• Ένα επεισόδιο ιλίγγου διαρκεί λίγα λεπτά έως 72 ώρες.

• Αντιμετωπίζετε μέτρια έως σοβαρά συμπτώματα που εμποδίζουν τις καθημερινές σας δραστηριότητες.

Τουλάχιστον τα μισά επεισόδια συμβαίνουν με ένα από τα ακόλουθα συμπτώματα ημικρανίας:

• Ένας πονοκέφαλος που έχει δύο οποιαδήποτε από αυτά τα χαρακτηριστικά: μονόπλευρος, παλλόμενος, μέτριος έως σοβαρός, επιδεινώνεται με τη δραστηριότητα.

• Ευαισθησία στο φως ή τον ήχο.

• Βλέποντας φώτα που αναβοσβήνουν μπροστά στα μάτια σας (μια αύρα ημικρανίας) στην αρχή ενός ιλίγγου.

Άλλα συμπτώματα:

• Ναυτία και έμετος

• Ευαισθησία στην κίνηση – μια αίσθηση ζάλης όταν κάποιος μετακινεί το σώμα, το κεφάλι ή τα μάτια.

• Αποπροσανατολισμός

• Αυξημένη ευαισθησία στον ήχο ή το φως

Διάγνωση

Τα παιδιά μπορεί να εμφανίζουν παρόμοιο σύνδρομο. Κατά την παιδική ημικρανία ή κατά τον καλοήθη παροξυσμικό ίλιγγο της παιδικής ηλικίας, επεισόδια ιλίγγου που συσχετίζονται με ναυτία και έμετο μπορεί να συνοδεύονται από κεφαλαλγία ή όχι. Το σύνδρομο αυτό τυπικά προσβάλει παιδιά και ξεκινά στην ηλικία μεταξύ 1 έως 4 ετών, υποχωρώντας συνήθως κατά την εφηβεία ή εξελισσόμενο σε μια πιο τυπική ημικρανιακή κεφαλαλγία.

Η Διεθνής Εταιρεία Κεφαλαλγίας κατατάσσει τις διαταραχές της ημικρανίας σε διάφορους τύπους.

Ημικρανία χωρίς αύρα αποτελείται από περιοδικούς πονοκεφάλους που είναι συνήθως σφύζοντες και μονόπλευροι, που επιδεινώνονται από την δραστηριότητα, και που σχετίζονται με ναυτία και αυξημένη ευαισθησία στο φως και το θόρυβο. Ίλιγγος μπορεί να συμβεί πριν, κατά τη διάρκεια της, ή ξεχωριστά από τα επεισόδια της ημικρανίας.

Ημικρανία με αύρα ή κλασική ημικρανία, συνδέεται με βραχύβια συμπτώματα (θόρυβοι, λάμψεις φωτός, μυρμήγκιασμα, μούδιασμα, ίλιγγος, και άλλα) που είναι γνωστά ως αύρα. Αυτά τα συμπτώματα συνήθως προηγούνται του πονοκεφάλου και συνήθως διαρκούν 5 έως 20 λεπτά. Σε μια παραλλαγή που ονομάζεται ημικρανία με παρατεταμένη αύρα, αυτά τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν μία εβδομάδα. Ασθενείς με ημικρανία, μπορεί να εμφανίσουν ημικρανίες με αύρα σε ορισμένες περιπτώσεις και ημικρανία χωρίς αύρα και σε άλλες περιπτώσεις.

Βασική ημικρανία. Τα συμπτώματα της βασικής ημικρανίας περιλαμβάνουν ίλιγγο, εμβοές, μειωμένη ακοή, αταξία (απώλεια συντονισμού), δυσαρθρία, οπτικές διαταραχές και των δύο οφθαλμών, διπλωπία, αμφοτερόπλευρες παραισθησίες ή πάρεση, μειωμένο επίπεδο συνείδησης ή απώλεια συνείδησης, ακολουθούμενα από μια σφύζουσα κεφαλαλγία. Ο ίλιγγος διαρκεί συνήθως μεταξύ πέντε λεπτά έως μία ώρα.

Αρκετά είναι τα αιθουσαία σύνδρομα που προκαλούνται από την ημικρανία:

Καλοήθης υποτροπιάζων ίλιγγος των ενηλίκων (αιθουσαία ημικρανία ή ημικρανιακός ιλιγγος)(που δεν πρέπει να συγχέεται με τον καλοήθη παροξυσμικό ίλιγγο θέσης) αποτελείται από παροξυσμούς ιλίγγου, με διάρκεια μερικά λεπτά έως 2 ώρες, ενίοτε με εμβοές, αλλά χωρίς απώλεια ακοής. Οι γιατροί πρέπει να αποκλείσουν άλλα πιθανά αίτια πριν γίνει διάγνωση.

Παροξυσμικός ίλιγγος της παιδικής ηλικίας (που δεν πρέπει να συγχέεται με τον καλοήθη παροξυσμικό ίλιγγο θέσης επίσης) αποτελείται από παροξυσμούς ανισορροπίας και ιλίγγου χωρίς απώλεια ακοής ή εμβοές (βούισμα στα αυτιά). Η πλειονότητα των περιπτώσεων συμβαίνουν μεταξύ των ηλικιών 1 και 4, αλλά μπορεί να συμβεί έως 10 ετών.

Συμπτώματα και διάγνωση της αιθουσαίας ημικρανίας

Η κεφαλαλγία είναι συνήθης, αλλά δεν απαιτείται. Εμβοές είναι συχνές, αλλά συνήθως είναι αμφοτερόπλευρες. Η υπερακουσία είναι συχνή στην αιθουσαία ημικρανία, που μπορεί να την διαφοροποιήσει από τις περισσότερες παθήσεις του αυτιού. Συνήθως και μάλιστα κατά την κρίση υπάρχει ελάχιστος ή καθόλου νυσταγμός (κινήσεις των ματιών). Αυτό παρέχει μια δυνατότητα διαφορικής διάγνωσης από τα περισσότερα περιφερικά αιθουσαία σύνδρομα.

Δεν υπάρχουν ειδικές διαγνωστικές εξετάσεις για τον ίλιγγο που σχετίζεται με ημικρανία. Η διάγνωση γίνεται από το ιστορικό, ή όταν το ιστορικό είναι ασαφές, από την ανταπόκριση στη θεραπεία. Η οριστική διάγνωση του ιλίγγου που σχετίζεται με ημικρανία μπορεί να γίνει όταν οι ασθενείς έχουν ημικρανία με αύρα που συνοδεύεται από ταυτόχρονα επεισόδια ιλίγγου, ή όταν έχουν ημικρανία χωρίς αύρα και κατ 'επανάληψη ίλιγγο αμέσως πριν ή κατά τη διάρκεια της κεφαλαλγίας.

Περιοδικά σύνδρομα παιδικής ηλικίας

Αν και συνήθως δεν συνοδεύονται από πόνο ημικρανίας στο κεφάλι, από όπου θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως μια μορφή ημικρανίας, επαναλαμβανόμενες κρίσεις έμετου (κυκλικός έμετος) ή κοιλιακού άλγους (κοιλιακή ημικρανία), που αναφέρονται ως περιοδικά σύνδρομα παιδικής ηλικίας, σχετίζονται επίσης με την ημικρανία.

Σε πολλές περιπτώσεις, τα περιοδικά σύνδρομα της παιδικής ηλικίας εξελίσσονται σε πιο χαρακτηριστική ημικρανία αργότερα στη ζωή.

Εκτός από τα ανωτέρω σύνδρομα που προκαλούνται από ημικρανία, αρκετές άλλες διαταραχές του αιθουσαίου συστήματος έχουν συσχετιστεί με την ημικρανία. Οι μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι με ημικρανία έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες από τους άλλους ανθρώπους να πάσχουν από σοβαρή ασθένεια του αιθουσαίου συστήματος και μπορεί να είναι πιο πιθανό να πάσχουν από νόσο του Meniere ή καλοήθη παροξυσμικό ίλιγγο θέσης (BPPV).

Ημικρανία του μυοκαρδίου ή περίπλοκη ημικρανία είναι μια ημικρανία με αύρα που συνδέεται με εγκεφαλικό επεισόδιο. Ένα από τα συμπτώματα μπορεί να είναι ίλιγγος

Παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν ημικρανία

Το στρες, το άγχος, η υπογλυκαιμία, κυμαινόμενα οιστρογόνα, ορισμένα τρόφιμα, το κάπνισμα και άλλοι παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν ημικρανία. Ο ίλιγγος και η ανισορροπία που σχετίζονται με ημικρανία συνήθως ανταποκρίνονται στην ίδια αγωγή που χρησιμοποιείται για τους πονοκέφαλους της ημικρανίας.

Παθοφυσιολογία

Οι ημικρανίες πιστεύεται ότι αποτελούν μία νευροαγγειακή διαταραχή ο μηχανισμός της οποίας, σύμφωνα με στοιχεία, ξεκινά από τον εγκέφαλο και κατόπιν εξαπλώνεται στα αγγεία. Κάποιοι ερευνητές θεωρούν ότι οι νευρωνικοί μηχανισμοί παίζουν σημαντικότερο ρόλο, ενώ άλλοι θεωρούν ότι τα αγγεία παίζουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Άλλοι πιστεύουν ότι και τα δύο είναι εξίσου σημαντικά. Επίσης, πιστεύεται ότι εμπλέκονται και τα υψηλά επίπεδα του νευροδιαβιβαστή σεροτονίνη.

Κινούμενη εικόνα της φλοιώδους μετακινούμενης καταστολής

Αύρα

Η φλοιώδης μετακινούμενη καταστολή ή μετακινούμενη καταστολή του Leão αποτελείται από εκρήξεις νευρωνικής δραστηριότητας, οι οποίες ακολουθούνται από μία περίοδο αδράνειας, ενώ παρατηρείται σε ημικρανίες με αύρα. Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός εξηγήσεων για την εμφάνισή της, συμπεριλαμβανομένης της ενεργοποίησης του NMDA υποδοχέα που οδηγεί στην εισαγωγή ασβεστίου στο κύτταρο. Μετά την έκρηξη της δραστηριότητας, η ροή του αίματος προς τον εγκεφαλικό φλοιό στην πάσχουσα περιοχή μειώνεται για δύο με έξι ώρες. Πιστεύεται ότι όταν η αποπόλωση μεταδοθεί στο κάτω μέρος του εγκεφάλου, ενεργοποιούνται τα νεύρα που αισθάνονται τον πόνο στο κεφάλι και το λαιμό.

Πόνος

Ο ακριβής μηχανισμός του πόνου που λειτουργεί κατά τη διάρκεια μιας ημικρανίας είναι άγνωστος. Κάποια στοιχεία υποστηρίζουν ένα πρωταρχικό ρόλο για τις δομές των κεντρικών νευρικών συστημάτων (όπως είναι το εγκεφαλικό στέλεχος και ο διεγκέφαλος), ενώ άλλα δεδομένα υποστηρίζουν τον ρόλο της περιφερειακής ενεργοποίησης (όπως μέσω του αισθητήριων νεύρων που περικλείουν το αγγεία της κεφαλής και του λαιμού). Τα πιθανά υποψήφια αγγεία περιλαμβάνουν: σκληρές αρτηρίες, χοριοειδείς αρτηρίες και εξωκρανιακές αρτηρίες όπως εκείνες του τριχωτού της κεφαλής. Ο ρόλος της αγγειοδιαστολής των εξωκρανιακών αρτηριών, ειδικότερα, θεωρείται ότι είναι σημαντικός.

Αντιμετώπιση, Θεραπεία

Η θεραπεία της ημικρανίας περιλαμβάνει την εξάλειψη από την δίαιτα τροφών που είναι γνωστό ότι προκαλούν κρίσεις ημικρανίας, όπως η σοκολάτα, τα καρύδια, το τυρί, το κόκκινο κρασί, και άλλα τρόφιμα. Αν αυτό δεν είναι επιτυχές, μετά από ένα μήνα, οι ασθενείς αρχίζουν θεραπεία με βεραπαμίλη, ή ένα μακράς δράσης βήτα-αναστολέα όπως η προπρανολόλη, ή ένα τρικυκλικό αντικαταθλιπτικό όπως αμιτριπτυλίνη, ή φλουναριζίνη. Βεραπαμίλη και αμιτριπτυλίνη είναι ιδιαίτερα χρήσιμη γιατί λόγω των αντιχολινεργικών ιδιοτήτων τους μπορούν να βοηθήσουν τον έλεγχο του ιλίγγου ανεξάρτητα από το αν είναι χρήσιμα για την ημικρανία. Μια πρόσφατη, δοκιμή σε ασθενείς με ημικρανίες και ίλιγγο βρέθηκε η τοπιραμάτη να βοηθάει στα συμπτώματα.

Η θεραπεία της αιθουσαίας ημικρανίας και του καλοήθους παροξυσμικού ιλίγγου της παιδικής ηλικίας είναι παρόμοιες, χρησιμοποιώντας συμπτωματική αγωγή για τον ίλιγγο και προφυλακτική αγωγή για την ημικρανία. Τα κατασταλτικά του αιθουσαίου συστήματος μπορεί να είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του ιλίγγου στους ασθενείς με ημικρανιακό ίλιγγο. Επιπρόσθετα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα προφυλακτικά έναντι της ημικρανίας φάρμακα, σε μια προσπάθεια αποτροπής των επεισοδίων ή μείωση της συχνότητάς τους.