Πρεσβυακοΐα

Η πρεσβυακοΐα (presbycusis) είναι µια νευροαισθητηριακού τύπου απώλεια ακοής. Ο όρος αυτός, προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις πρέσβυς που σηµαίνει ηλικιωµένος άνδρας και ακοή. Χρησιµοποιείται για να περιγράψει τη σταδιακή, προοδευτική επιδείνωση της ακουστικής ικανότητας, που επέρχεται αποκλειστικά λόγω της γήρανσης του ανθρώπινου οργανισµού. Χαρακτηρίζεται από µειωµένη ακουστική ευαισθησία και για τα δύο αυτιά, που είναι εντονότερη στις υψηλές συχνότητες, ενώ συνδυάζεται και µε µια µειωµένη ικανότητα διάκρισης της ανθρώπινης οµιλίας. Γενικότερα, η πρεσβυακοΐα οδηγεί σε µια πιο αργή επεξεργασία των ηχητικών πληροφοριών από το κεντρικό νευρικό σύστηµα. Αρκετοί ερευνητές θεωρούν ότι η πρεσβυακοΐα είναι το αποτέλεσµα της µακροχρόνιας έκθεσης του µηχανισµού της ακοής σε ένα σύνολο επιβαρυντικών για αυτό συνθηκών (έκθεση σε θορυβώδη περιβάλλοντα, κατανάλωση οτοτοξικών ουσιών), χωρίς να αποκλείουν την ύπαρξη γενετικής προδιάθεσης.

Υπολογίζεται ότι η συχνότητα εµφάνισης της πρεσβυακοΐας για άτοµα ηλικίας άνω των 65 ετών προσεγγίζει το 40%, µε το ποσοστό να υπερβαίνει το 80% για άτοµα ηλικίας άνω των 80. Από την καθηµερινή πρακτική των ωτορινολαρυγγολόγων, προκύπτει ότι αυτή η προοδευτική απώλεια ακοής µπορεί να ξεκινήσει από την ηλικία των 40 ετών, και σε µεγαλύτερο βαθµό στους άνδρες παρά στις γυναίκες.

Συµπτώµατα πρεσβυακοΐας

Η πρεσβυακοΐα αρχικά εκδηλώνεται µε τη µείωση της ικανότητας του ατόµου να διακρίνει την οµιλία που εκφέρεται γύρω του. Το άτοµο αντιλαµβάνεται την ύπαρξη της οµιλίας, ωστόσο δυσκολεύεται να κατανοήσει τι ειπώθηκε. Σε αρχικά στάδια εκδήλωσης πρεσβυακοΐας, αυτό συµβαίνει µονάχα σε θορυβώδη περιβάλλοντα, που λόγω του πλήθους των ηχητικών ερεθισµάτων, οδηγούν σε διάσπαση της προσοχής του ατόµου. Καθώς εξελίσσεται η πρεσβυακοΐα τα συµπτώµατα γίνονται περισσότερο εµφανή και σε άλλες περιστάσεις. Το άτοµο δυσκολεύεται να παρακολουθήσει τηλεόραση, ραδιόφωνο, οµιλίες, διαλέξεις και ολοένα και πιο συχνά ζητάει από τους συνοµιλητές του να επαναλάβουν αυτό που µόλις είπαν. Οι δυσκολίες είναι ακόµα πιο έντονες όταν η οµιλία γίνεται µε ταχύτητα, όταν η άρθρωση του συνοµιλητή δεν είναι καλή ή όταν δεν υπάρχει οπτική επαφή µεταξύ τους. Άλλο ένα χαρακτηριστικό των ατόµων µε πρεσβυακοΐα είναι το ότι έχουν περιορισµένο δυναµικό εύρος ακοής, µε αποτέλεσµα να δυσκολεύονται να ακούσουν ήχους χαµηλής έντασης, ενώ ταυτόχρονα να αισθάνονται δυσφορία και ενόχληση όταν η ένταση των ήχων γίνεται ελαφρώς υψηλή.

Καθώς η απώλεια ακοής επεκτείνεται στην περιοχή συχνοτήτων µεταξύ 2000- 4000 Hz η κλινική εικόνα του ατόµου επιβαρύνεται περισσότερο. Πλέον, δεν είναι σε θέση να ξεχωρίσει ορισµένα σύµφωνα που εµπίπτουν στην περιοχή υψηλών συχνοτήτων (π.χ. τα σύµφωνα σ, ζ, θ, τ). Επίσης, αδυνατεί να αντιληφθεί προειδοποιητικούς ήχους υψηλών συχνοτήτων, όπως είναι οι ήχοι που παράγουν οι βοµβητές και οι συναγερµοί. Επιπρόσθετα, χαρακτηριστικό σύµπτωµα, σε πιο προχωρηµένο στάδιο της πρεσβυακοΐας, είναι και η αδυναµία του ατόµου να εντοπίζει την πηγή προέλευσης ενός ηχητικού ερεθίσµατος. Τέλος, δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις, στις οποίες τα παραπάνω συµπτώµατα συνοδεύονται και από εµβοές (tinnitus), χωρίς ωστόσο οι τελευταίες από µόνες τους να αποτελούν ένδειξη πρεσβυακοΐας. Οι επιπτώσεις της πρεσβυακοΐας εκτείνονται και στην καθηµερινότητα των ανθρώπων, επηρεάζοντας αρνητικά την ψυχική τους υγεία. Η απώλεια ακοής µπορεί να οδηγήσει το άτοµο σε κοινωνική αποµόνωση, να του προκαλέσει κατάθλιψη, ενώ επιδρά αρνητικά και στην αυτοεκτίµησή του. Αναπόφευκτα, η ικανότητα επικοινωνίας µε τους συνανθρώπους του µειώνεται αισθητά, µε συνέπεια το άτοµο να αποκλείεται από ολοένα και περισσότερες κοινωνικές δραστηριότητες στις οποίες µέχρι πρότινος συµµετείχε ενεργά. Σε άλλες περιπτώσεις, εµφανίζεται µια άρνηση αποδοχής του προβλήµατος και µεταφορά ευθυνών στους ανθρώπους του οικείου περιβάλλοντος, γεγονός που επιφέρει προστριβές και συγκρούσεις σε διαπροσωπικό επίπεδο. Τέλος, πολύς κόσµος ταυτίζει την εµφάνιση των συµπτωµάτων της πρεσβυακοΐας µε τη µετάβαση στο τελευταίο στάδιο της ζωής τους, οπότε εκδηλώνεται µια γενικότερη απροθυµία και παραίτηση από κάθε προσπάθεια αποκατάστασης του προβλήµατος.

Τύποι Πρεσβυακοΐας

Η πρεσβυακοΐα δεν εκδηλώνεται µε οµοιόµορφο τρόπο σε όλες τις περιπτώσεις. Υπάρχουν διάφοροι τύποι πρεσβυακοΐας, οι οποίοι έχουν ταξινοµηθεί σε τέσσερις κατηγορίες. Ουσιαστικά, κάθε προτεινόµενος τύπος πρεσβυακοΐας, αφορά ιστολογικές αλλαγές που εντοπίζονται σε συγκεκριµένη δοµή του κοχλία, που παίζει σηµαντικό ρόλο για την ακοή.

Ως τέτοιες δοµές έχουν προσδιοριστεί :

- το όργανο του Corti (τριχοειδή και υποστηρικτικά κύτταρα)

- το ακουστικό νεύρο

- η αγγειώδης ταινία (stria vascularis)

- η βασική µεµβράνη (µε τον ελικοειδή σύνδεσµο – spiral ligament) όπου εδράζεται το όργανο του Corti

Κατά αντιστοιχία, έχουν προσδιοριστεί οι ακόλουθοι τύποι πρεσβυακοΐας :

- αισθητηριακή πρεσβυακοΐα (sensory presbycusis)

- νευρική πρεσβυακοΐα (neural presbycusis)

- µεταβολική πρεσβυακοΐα (metabolic presbycusis)

- µηχανική πρεσβυακοΐα (mechanical presbycusis)

Αισθητηριακή Πρεσβυακοΐα – Sensory Presbycusis

Είναι ο τύπος πρεσβυακοΐας που οφείλεται σε ατροφία του επιθηλιακού ιστού στον κοχλία, η οποία οδηγεί σε απώλεια µέρους των αισθητηριακών τριχοειδών και των υποστηρικτικών κυττάρων του οργάνου του Corti. Η διαδικασία ξεκινάει από τη βασική έλικα του κοχλία (basal turn) και σταδιακά επεκτείνεται προς την κορυφή του (ελικότριµµα - apex). Αυτές οι αλλαγές έχει βρεθεί ότι συσχετίζονται µε την απότοµη απώλεια ακουστότητας στις υψηλές συχνότητες του ακουστικού φάσµατος, που αρχίζουν να εµφανίζουν τα άτοµα µέσης ηλικίας. Τα παραπάνω φαίνονται και από το ακοόγραµµα που παρουσιάζεται στην παρακάτω εικόνα και που αφορά άτοµο που πάσχει από αισθητηριακή πρεσβυακοΐα.

Σύµφωνα µε την επικρατέστερη θεωρία που έχει αναπτυχθεί για την επεξήγηση της αισθητηριακής πρεσβυακοΐας, υποστηρίζεται ότι αυτές οι αλλαγές οφείλονται στη συσσώρευση κοκκίων της χρωστικής ουσίας λιποφουσκίνης (lipofuscin). Από έρευνες του Scholtz και συνεργατών του πάνω στα κροταφικά οστά ατόµων µε πρεσβυακοΐα, βρέθηκε ότι η προοδευτική συσσώρευση λιποφουσκίνης στο όργανο του Corti προκαλεί απώλεια των υποστηρικτικών κυττάρων και µια επακόλουθη νευρική εκφύλιση εξαιτίας της απώλειας των υποστηρικτικών κυττάρων. Κατά την αισθητηριακή πρεσβυακοΐα δε φαίνεται να επηρεάζεται σηµαντικά η διακριτική ικανότητα της ακοής (speech discrimination), η οποία συνήθως διατηρείται. Αυτό γίνεται κατανοητό, αφού στα ακοογράµµατα, η απότοµη προς τα κάτω κλίση που υποδεικνύει κάµψη της ακουστικής ικανότητας, κάνει την εµφάνισή της για συχνότητες που είναι υψηλότερες από την περιοχή συχνοτήτων που σχετίζεται µε την ανθρώπινη οµιλία. Άλλωστε, η ατροφία του ιστού εντοπίζεται κυρίως στα πρώτα χιλιοστά της βασικής έλικας του κοχλία και δεν επεκτείνεται εξίσου στο µεσαίο και το κορυφαίο τµήµα της (π.χ. στην περιοχή των 15-22 mm από τη βάση, η οποία συνδέεται µε τις συχνότητες της οµιλίας). Παρόλα αυτά, καθώς συνεχίζει να αυξάνεται –έστω και µε βραδύ ρυθµό- η αισθητηριακή απώλεια, αρχίζει µε την πάροδο του χρόνου να περιορίζεται ταυτόχρονα και ικανότητα αναγνώρισης των λέξεων.

Νευρική Πρεσβυακοΐα – Neural Presbycusis

Η νευρική πρεσβυακοΐα χαρακτηρίζεται από ατροφία των νευρικών κυττάρων του κοχλία, ιδίως στην περιοχή της βασικής έλικας. Σε πιο προχωρηµένες ηλικίες είναι πιθανόν να παρατηρηθεί φθορά κυττάρων σε ολόκληρο τον κοχλία ή ακόµα και στις κεντρικές νευρικές οδούς. Η φθορά νευρικών κυττάρων στον κοχλία ξεκινάει από µικρή ηλικία, ενώ υπάρχουν εκτιµήσεις που κάνουν λόγω για απώλεια περίπου 2000 κυττάρων ανά δεκαετία για κάθε άτοµο, αν και πιθανολογείται ότι ο ρυθµός φθοράς των νευρώνων είναι γενετικά προκαθορισµένος. Ωστόσο, η συνειδητοποίηση της νευρικής πρεσβυακοΐας από το άτοµο έρχεται πολύ καιρό αργότερα και µονάχα όταν ο πληθυσµός των κατεστραµµένων νευρώνων έχει ήδη υπερβεί ένα κρίσιµο σηµείο, µετά το οποίο αρχίζει να επηρεάζεται σηµαντικά η ακοή. Κατά τη νευρική πρεσβυακοΐα δεν παρατηρείται µείωση της ακουστικής ικανότητας του ατόµου σε δοκιµασίες καθαρών τόνων, εκτός από κάποιες περιπτώσεις όπου υπάρχει φθορά ενός υψηλού ποσοστού (90%) νευρώνων, αφού το όργανο του Corti δεν έχει υποστεί ουσιαστική βλάβη. Αντίθετα, σηµειώνεται απώλεια της ικανότητας ακοής της ευκρινούς οµιλίας, η οποία και είναι χαρακτηριστική της νευρικής πρεσβυακοΐας, καθώς για την κατανόηση της οµιλίας απαιτείται επαρκής αριθµός νευρώνων. Η νευρική πρεσβυακοΐα δε θεωρείται ως ιδιαίτερα συνηθισµένος τύπος πρεσβυακοΐας.

Μεταβολική Πρεσβυακοΐα – Metabolic Presbycusis

Μεταβολική πρεσβυακοΐα προκύπτει λόγω ατροφίας της αγγειώδους ταινίας (stria vascularis). Η αγγειώδης ταινία είναι η δοµή του κοχλία που είναι υπεύθυνη για τη διατήρηση της χηµικής – βιοηλεκτρικής ισορροπίας και γενικότερα για τη µεταβολική υγεία του κοχλία. Συγκεκριµένα, περιέχει µεγάλες ποσότητες οξειδωτικών ενζύµων που είναι απαραίτητα για τον µεταβολισµό της γλυκόζης και εποµένως για την παραγωγή της ενέργειας που απαιτείται για τη σωστή λειτουργία του κοχλία. Ταυτόχρονα, θεωρείται ως το µέρος όπου σχηµατίζεται το ενδολεµφικό υγρό.

Η µη φυσιολογική αιµάτωση του κοχλία οδηγεί σε ατροφία της αγγειώδους ταινίας, µε αποτέλεσµα να διαταράσσεται η ορθή λειτουργία της και να επέρχεται η παρατηρούµενη απώλεια ακοής. Η ατροφία της αγγειακής ράβδωσης είναι συνήθως εντονότερη στη µέση και στην κορυφή της βασικής έλικας του κοχλία και όχι τόσο στη βάση του, µε αποτέλεσµα η παρατηρούµενη απώλεια ακοής να εντοπίζεται περισσότερο στις χαµηλές παρά στις υψηλές συχνότητες. Η µεταβολική πρεσβυακοΐα, σε αντίθεση µε τη νευρική πρεσβυακοΐα, δε φαίνεται να επηρεάζει αισθητά τη διακριτική ικανότητα της οµιλίας.

Μηχανική Πρεσβυακοΐα – Mechanical Presbycusis

Για τη µηχανική πρεσβυακοΐα χρησιµοποιείται και ο όρος πρεσβυακοΐα κοχλιακής αγωγιµότητας (cochlear conductive presbycusis). Αυτού του είδους η πρεσβυακοΐα οφείλεται σε µια σταδιακή αύξηση του όγκου της βασικής µεµβράνης του κοχλία, που συνοδεύεται και από µια αυξανόµενη ακαµψία της. Το φαινόµενο παρατηρείται εντονότερα στη βασική έλικα (basal turn) του κοχλία, όπου η βασική µεµβράνη είναι στενή. Η µηχανική πρεσβυακοΐα εκδηλώνεται µε µια ακοοµετρική καµπύλη που είναι συµµετρικά κατιούσα µετά τη συχνότητα των 1000 Hz, στοιχείο που φανερώνει ότι προκαλείται µια βραδέως προοδευτική απώλεια ακοής στις υψηλές συχνότητες. Ουσιαστικά, σε αυτόν τον τύπο πρεσβυακοΐας εντάσσονται όλες οι περιπτώσεις όπου δεν εντοπίζεται κάποια παθολογία στο όργανο του Corti, τους ακουστικούς νευρώνες ή την αγγειακή ράβδωση, που θα δικαιολογούσαν την παρατηρούµενη απώλεια ακοής και θα υποδήλωναν την ύπαρξη αισθητηριακής, νευρικής ή µεταβολικής πρεσβυακοΐας, αντίστοιχα. Βασική προϋπόθεση για αυτό θεωρείται ο εντοπισµός κάποιας βλάβης στις δοµές που είναι υπεύθυνες για την κίνηση του κοχλία, όπως είναι η βασική µεµβράνη (που ήδη αναφέρθηκε) και οι ελικοειδείς σύνδεσµοι (spiral ligaments).

Οι παραπάνω τύποι πρεσβυακοΐας δεν καλύπτουν όλο το φάσµα περιπτώσεων που µπορεί να εντοπιστούν στον ανθρώπινο πληθυσµό. Συχνά, εµφανίζονται µεικτοί τύποι πρεσβυακοΐας, οπότε και υπάρχει συνδυασµός χαρακτηριστικών συµπτωµάτων. Τέλος, δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις όπου τα συµπτώµατα που παρατηρούνται διαφοροποιούνται σε σχέση µε αυτά που έχουν αναφερθεί µέχρι στιγµής και καθιστούν αδύνατο τον προσδιορισµό του τύπου της πρεσβυακοΐας. Για αυτές τις περιπτώσεις έχει χρησιµοποιηθεί ο όρος απροσδιόριστη πρεσβυακοΐα (indeterminate presbycusis).

Αιτίες πρεσβυακοΐας

Μολονότι, η πρεσβυακοΐα θεωρείται επακόλουθο της γήρανσης, η παρουσία της δεν µπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά σε γενετικούς παράγοντες, καθώς ένα σύνολο περιβαλλοντικών και νοσογόνων παραγόντων φαίνεται ότι συµβάλλει στη φθορά του µηχανισµού ακοής. Τέτοιοι παράγοντες είναι η έκθεση του ατόµου σε θορυβώδες περιβάλλον, η κατανάλωση χηµικών ουσιών µε ωτοτοξική δράση, οι τραυµατισµοί στην περιοχή του αυτιού, λήψη φαρµάκων, διαβήτης, αρτηριοσκλήρυνση, κλπ

Μολονότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να µελετηθούν οικογένειες ατόµων, υπάρχουν επιδηµιολογικές µελέτες που δείχνουν ότι η απώλεια ακοής µπορεί και να έχει κληρονοµική βάση.

Στα ηλικιωµένα άτοµα η παραγωγή ελευθέρων ριζών είναι µεγαλύτερη, µε αποτέλεσµα η αντιοξειδωτική άµυνα του οργανισµού να µην αρκεί για την εξουδετέρωσή τους. Οι ελεύθερες ρίζες είναι ενώσεις που από χηµική σκοπιά προκαλούν οξείδωση, κάτι που µπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις νευρικές δοµές του εσωτερικού αυτιού και να προκαλέσει βλάβη στο µιτοχονδριακό DNA.

Η αρτηριοσκλήρυνση έχει θεωρηθεί ως µια από τις αιτίες που οδηγούν στην εκδήλωση της πρεσβυακοΐας. Αρτηριοσκλήρυνση είναι µια πάθηση κατά την οποία δηµιουργείται µια πλάκα (αθήρωµα) από λιπιδικά στοιχεία στο εσωτερικό τοίχωµα των αγγείων, που οδηγεί µε το πέρασµα του χρόνου στη σκλήρυνσή τους. Η αρτηριοσκλήρυνση µπορεί να προκαλέσει µειωµένη οξυγόνωση του κοχλία.

Ο διαβήτης είναι µια µεταβολική ασθένεια που χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίµα και διαταραχή του µεταβολισµού της γλυκόζης και θεωρείται ότι σχετίζεται µε την απώλεια ακοής. Συγκεκριµένα, ο διαβήτης επιταχύνει τη διαδικασία της αρτηριοσκλήρυνσης, η οποία έχει ήδη αναφερθεί ότι συνιστά βασικό αίτιο της πρεσβυακοΐας.

Μελέτες έδειξαν ότι άτοµα που ζουν σε αποµονωµένα και ήσυχα µέρη, εµφανίζουν µικρότερη κάµψη της ακουστικής τους ικανότητας σε σύγκριση µε εκείνα που µεγαλώνουν στο θορυβώδες περιβάλλον των σύγχρονων πόλεων.

Πέρα από την επίδραση των δυνατών θορύβων στην ανθρώπινη ακοή, τα τελευταία χρόνια οι επιστήµονες υποστηρίζουν ότι ακόµα και η συνεχής έκθεση σε χαµηλής στάθµης έντασης ήχους δηµιουργεί τις προϋποθέσεις για την ταχύτερη εκδήλωση πρεσβυακοΐας

Θεραπεία – Αντιµετώπιση

Η πρεσβυακοΐα, ανεξάρτητα από τον τύπο µε τον οποίο εκδηλώνεται, επηρεάζει την επικοινωνία και γενικότερα την ποιότητα ζωής των ατόµων που πάσχουν από αυτή. Επί του παρόντος, δεν υπάρχει θεραπεία που να επιφέρει αποκατάσταση της παρατηρούµενης απώλειας της ακουστικής ικανότητας. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετοί τρόποι βοήθειας των βαρήκοων ατόµων, οι οποίοι ποικίλουν και διαφοροποιούνται µεταξύ άλλων και ανάλογα µε τον τύπο πρεσβυακοΐας που επιχειρείται να αντιµετωπισθεί κάθε φορά.

Πρόληψη

Η αναπόφευκτη λόγω γήρανσης φθορά του µηχανισµού της ακοής µπορεί να επιβραδυνθεί και να περιοριστεί, όταν το άτοµο υιοθετεί ορισµένες πρακτικές. Ως βασικότερη θεωρείται η αποφυγή θορυβωδών περιβαλλόντων (χώροι εργασίας, και χώροι διασκέδασης), στο βαθµό που αυτό είναι εφικτό. Σε αντίθετη περίπτωση, είναι χρήσιµο να λαµβάνονται ορισµένα µέτρα προστασίας, όπως είναι για παράδειγµα η χρήση ωτοασπίδων.

Με δεδοµένο το εύρηµα µελετών για συσχέτιση των καρδιαγγειακών παθήσεων (καρδιακή προσβολή, µυοκαρδιακό έµφραγµα, υπέρταση, διαβήτης και άλλα) µε την εµφάνιση απώλειας ακοής, είναι ωφέλιµο για κάθε άτοµο να φροντίζει να διατηρείται σε καλή φυσική κατάσταση. Αντίστοιχα, µία προληπτική ενέργεια θα µπορούσε να είναι η βελτίωση των διατροφικών συνηθειών, µε αποφυγή λιπαρών τροφών, αφού οι τελευταίες θεωρείται ότι συντελούν στην υποβάθµιση της ακουστικής ικανότητας. Στην ίδια κατηγορία, της πρόληψης, θα µπορούσε να ενταχθεί και η διακοπή του καπνίσµατος. Τέτοιου είδους ενέργειες, έχουν ως στόχο την αποφυγή πρόσθετης επιβάρυνσης του αυτιού, ωστόσο, σε καµία περίπτωση δεν µπορεί να θεωρηθεί ότι θεραπεύουν την απώλεια ακοής

Ιατρική Αποκατάσταση

Σηµαντική θεωρείται η βελτίωση του περιβάλλοντος επικοινωνίας του βαρήκοου ατόµου. Τα άτοµα που το πλαισιώνουν χρειάζεται να είναι ευαισθητοποιηµένα και να υιοθετούν σωστές πρακτικές όταν επικοινωνούν κάνοντας διάλογο µαζί του: οµιλητής και ακροατής να βρίσκονται πρόσωπο µε πρόσωπο, η οµιλία να εκφέρεται καθαρά και όχι βιαστικά, να µην υπάρχουν εξωτερικοί ήχοι (π.χ. τηλεόραση, ραδιόφωνο) που θα µπορούσαν να αποσπάσουν την προσοχή. Αλλά και το ίδιο το βαρήκοο άτοµο οφείλει να παίρνει στα σοβαρά την επικοινωνία µε τους γύρω του και να επιµένει στο να κατανοεί το µήνυµα που του απευθύνεται. Ως µέρος της αποκατάστασης της παρατηρούµενης απώλειας ακοής, είναι και η παρακολούθηση µαθηµάτων εξάσκησης της ακοής, από το άτοµο που εµφανίζει τέτοιου είδους συµπτώµατα.

Ακουστικά Βαρηκοΐας

Μία λύση, η οποία δεν θεραπεύει την πρεσβυακοΐα, αλλά µπορεί να συµβάλλει στη µερική αντιµετώπιση των συµπτωµάτων της, είναι η χρήση ακουστικών βαρηκοΐας. Στόχος τους είναι η όσο τον δυνατόν πληρέστερη αποκατάσταση της επικοινωνίας των βαρήκοων ατόµων µε το περιβάλλον τους. Τα ακουστικά βαρηκοΐας θεωρούνται απαραίτητα για άτοµα που παρουσιάζουν στο ακοόγραµµα απώλεια ακοής της τάξης των 40dB. Ωστόσο, ακόµα και σε περιπτώσεις µικρότερης απώλειας, η χρήση των ακουστικών βαρηκοΐας θα µπορούσε να αποβεί ιδιαίτερα ευεργετική. Σηµαντική παράµετρος για να συµβεί κάτι τέτοιο είναι η κατάλληλη προετοιµασία και εκπαίδευση του βαρήκοου ατόµου πάνω στην αποδοχή και σωστή χρήση των ακουστικών βαρηκοΐας. Παρόλα αυτά, τα ακουστικά βοηθήµατα δεν ωφελούν όλες τις περιπτώσεις ασθενών Υπάρχει µεγάλη ποικιλία ακουστικών βαρηκοΐας (ενδοκαναλικά, ενδωτιαία, οπισθωτιαία, ανοιχτής εφαρµογής, οστεόφωνα), ενώ ακόµα µεγαλύτερη είναι η διαφοροποίησή τους ως προς το επίπεδο τεχνολογίας που αξιοποιούν. Έτσι, υπάρχουν ακουστικά βαρηκοΐας µε αναλογικά κυκλώµατα και άλλα µε ψηφιακά, ακουστικά βαρηκοΐας που ενσωµατώνουν διαφορετικού τύπου µικρόφωνα. Ταυτόχρονα, υπάρχει ποικιλία ως προς το εύρος των επιλογών παραµετροποίησης που δίνει κάθε ακουστικό βαρηκοΐας στον κάτοχό του. Τέλος, µια εµφανής διαφορά των ακουστικών βαρηκοΐας έγκειται στο µέγεθός τους, διαφορά η οποία συνήθως έχει άµεση σχέση µε το κόστος αγοράς, µε τα µικρότερα σε µέγεθος ακουστικά να κοστίζουν συνήθως περισσότερο σε σχέση µε τα πιο ογκώδη.

Χειλεοανάγνωση

Μία άλλη σηµαντική παράµετρος για την καταπολέµηση των αρνητικών επιπτώσεων της πρεσβυακοΐας είναι η εκπαίδευση των βαρήκοων ατόµων στη χειλεοανάγνωση, ιδίως στις περιπτώσεις που η χρήση ακουστικών βοηθηµάτων δεν επαρκεί. Η προσεκτική παρατήρηση των χειλιών του οµιλητή παρέχει ενδείξεις για το περιεχόµενο της εκφοράς του και ουσιαστικά καλύπτει -ως ένα βαθµό- το κενό που δηµιουργεί η µειωµένη ακουστική ικανότητα του ακροατή.

Συσκευές Ενίσχυσης της Ακρόασης

Υπάρχει διαθέσιµη µια ευρεία γκάµα συσκευών ενίσχυσης της ακρόασης, οι οποίες διευκολύνουν την καθηµερινότητα του ατόµου που εµφανίζει απώλεια ακοής. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται συσκευές όπως απλοί ενισχυτές του τηλεφωνικού σήµατος, συσκευές της τηλεόρασης που ενισχύουν τον ήχο σε κατάλληλα ακουστικά που φοράει το βαρήκοο άτοµο, συναγερµοί που εκπέµπουν λάµψεις κ.ά.

Κοχλιακά Εµφυτεύµατα

Στις περιπτώσεις πρεσβυακοΐας, όπου τα συµπτώµατα είναι έντονα και όπου τα ακουστικά βαρηκοΐας δε βοηθούν στην αποκατάσταση της ακοής, η τοποθέτηση κοχλιακού εµφυτεύµατος αποτελεί την πλέον ενδεδειγµένη µορφή θεραπείας. Το σύστηµα κοχλιακής εµφύτευσης αποτελείται από δύο τµήµατα. Το πρώτο τµήµα είναι το εξωτερικό και αποτελείται από µικρόφωνο, επεξεργαστή οµιλίας και πηνίο ποµπού. Το άλλο τµήµα, το εσωτερικό, περιέχει πηνίο δέκτη, µικροεπεξεργαστή οµιλίας και ενεργό καλώδιο εντός του κοχλία και γείωση.

Τα κοχλιακά εµφυτεύµατα τοποθετούνται σε ειδικά κέντρα από εξειδικευµένο προσωπικό. Η σχετική χειρουργική επέµβαση έχει χαµηλό βαθµό επικινδυνότητας, ωστόσο χρειάζεται προεργασία προκειµένου να γίνει σωστή διαδικασία επιλογής των υποψήφιων ασθενών. Σε περιπτώσεις που η τοποθέτηση γίνει έγκαιρα τα αποτελέσµατα είναι θεαµατικά και επέρχεται σχεδόν πλήρης αποκατάσταση της αντίληψης του λόγου.

Γιατί όσο μεγαλώνουμε πέφτει η ακοή μας;

Πέφτει λόγω της διαδικασίας γήρανσης του ακουστικού μας συστήματος που ονομάζεται πρεσβυακοϊα, αλλά της χρόνιας έκθεσης στο θόρυβο.

Μέσα στον κοχλία υπάρχουν νευρικά κύτταρα που αποκαλούνται "τριχωτά κύτταρα" τα οποία αντιλαμβάνονται τις διάφορες συχνότητες και τις στέλνουν στον εγκέφαλο για επεξεργασία.

Τα τριχωτά κύτταρα που συντονίζονται με τους υψηλούς τόνους είναι από τα πρώτα που αντιλαμβάνονται τα ηχητικά κύματα, έτσι υπόκεινται σε περισσότερο στρες στη διάρκεια της ζωής μας. Και είναι τα πρώτα που αρχίζουν να μη λειτουργούν καλά.

Η πρεσβυακοϊα είναι αποτέλεσμα της φυσιολογικής διαδικασίας γήρανσης των κυττάρων των αφτιών μας και είναι αναπόφευκτη, μπορεί δε να ξεκινήσει από τα 18 μόλις χρόνια της ζωής.

Η απώλεια της ακοής είναι η τρίτη πιο διαδεδομένη πάθηση μεταξύ των ηλικιωμένων μετά την αρθρίτιδα και την υπέρταση.

Τα τελευταία χρόνια ωστόσο, οι ερευνητές έχουν καταγράψει σημαντική αύξηση προβλημάτων ακοής σε νεαρούς ενήλικες και παιδιά. Όπως επισημαίνουν μάλιστα, η έκθεση στο θόρυβο έχει αντικαταστήσει τη γήρανση ως νούμερο ένα αιτία απώλειας ακοής σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες.

Η σταδιακή απώλεια της ακοής έρχεται φυσιολογικά, αλλά ο σύγχρονος τρόπος ζωής στις μεγαλουπόλεις οδηγεί ολοένα και περισσότερους ανθρώπους σε πρόωρη απώλεια της ακοής τους εξαιτίας του μόνιμου θορύβου στο περιβάλλον τους.

Τα τριχωτά κύτταρα "πιάνουν" πρώτα τις πιο υψηλές συχνότητες, γι' αυτόν το λόγο οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι, που έχουν εκτεθεί περισσότερα χρόνια σε θορύβους στο περιβάλλον τους και έχουν χάσει περισσότερα τριχωτά κύτταρα, έχουν μεγαλύτερα προβλήματα στις υψηλές συχνότητες, ενώ όσο περισσότερα τριχωτά κύτταρα καταστρέφονται, τόσο μικρότερο γίνεται το φάσμα που ακούει το άτομο.

Σε αντίθεση με κάποια όργανα του ανθρώπινου σώματος, το έσω αφτί δεν αναγεννάται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, καθώς ο άνθρωπος μεγαλώνει, να χάνει τη δυνατότητα να αντιλαμβάνεται τα άκρα του ακουστικού φάσματος.

Ο άνθρωπος έχει ακουστικό φάσμα από 20Hz έως 20kHz κατά μέσο όρο. Αλλά οι συχνότητες που μπορεί να "πιάσει" το ανθρώπινο αυτί διαφέρουν όσο το άτομο μεγαλώνει και τα τριχωτά κύτταρα στο αυτί χάνονται σταδιακά. Είναι άλλωστε από τα λίγα μέρη του ανθρώπινου οργανισμού που δεν αναγεννιούνται τα κύτταρα.

Έτσι σχεδόν όλοι, ανεξαρτήτου ηλικίας, μπορούμε να αντιληφθούμε ήχους στη συχνότητα των 8,000 Hz.

Οι άνθρωποι ηλικίας κάτω των 50 ετών μπορούν να ακούσουν κατά μέσο όρο συχνότητες στα 12,000 Hz.

Οι άνθρωποι ηλικίας κάτω των 40 ετών μπορούν να ακούσουν κατά μέσο όρο συχνότητες στα 15,000 Hz.

Οι άνθρωποι ηλικίας κάτω των 18 ετών μπορούν να ακούσουν κατά μέσο όρο συχνότητες στα 17.400 Hz.

Ακόμη το παρακάτω βίντεο θα σας βοηθήσει να ανακαλύψετε στα πόσα Hertz αρχίζετε να αντιλαμβάνεστε τους ήχους, και θα σας δώσει μια πρώτη εικόνα για την κατάσταση της ακοής σας. Θα ακούσετε έναν ήχο στο βίντεο και από το πόσο νωρίς θα τον αισθανθείτε, θα ανακαλύψετε αν έχετε σούπερ ακοή, εξαιρετική, πολύ καλή ή και κάτω του μετρίου. Αφού ολοκληρώσετε το τεστ, συζητήστε τα αποτελέσματα με το γιατρό σας.

Στο κατωτέρω γράφημα ευαισθησίας της ακοής σε συνάρτηση με την ηλικία, όπως ήταν αναμενόμενο, υπάρχει μια σαφής τάση που δείχνει ότι καθώς μεγαλώνουμε, χάνεται η δυνατότητα να ακούμε τις υψηλές συχνότητες. Το τελικό γράφημα διασποράς της υψηλότερης συχνότητας που ακούμε σε συνάρτηση με την ηλικία, πέφτει περίπου σε ευθεία γραμμή. Ως εκ τούτου, για τον υπολογισμό της αναμενόμενης υψηλότερης συχνότητας για την ηλικία σας, απλά πολλαπλασιάστε την ηλικία σας με το 166 και αφαιρέσετε αυτό που θα προκύψει από το 20925. Σε γενικές γραμμές, αναμένουμε πολλοί άνθρωποι θα είναι σε θέση να ακούσουν πάνω από το μέσο όρο συχνότητας για την ηλικία τους, αλλά και πολλοί άνθρωποι δεν θα είναι σε θέση να ακούσουν μέχρι αυτό. Αυτό είναι ένα μη επιστημονικά αυστηρό test και έχει δημιουργηθεί για να τονίσει απλώς τις διακυμάνσεις της ανθρώπινης ακοής με ένα διασκεδαστικό και προσιτό τρόπο. Όσον αφορά τα αποτελέσματά σας, σας συνιστούμε να επικοινωνήσετε με έναν εξειδικευμένο ωτορινολαρυγγολόγο ο οποίος θα είναι σε θέση να ελέγξει την ακοή σας σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον.

Αν θέλετε να μάθετε πόσων ετών είναι τα αφτιά σας, ακούστε το ηχητικό κλιπ που ακολουθεί.

Επίσης αν θέλετε να μάθετε πόσων ετών είναι τα αφτιά σας, στο VIDEO που ακολουθεί εφαρμόστε όσα είπαμε για τις ηλικίες πιο πάνω.