Οι ποιό συχνές αιτίες ιλίγγου

Σε ποσοστό άνω του 80%, ο ίλιγγος οφείλεται σε βλάβες του λαβύρινθου ή βλάβες των κεντρικών συνδέσεών του. Ενδέχεται να υπάρχει ανεπαρκής αιμάτωση του λαβύρινθου και αυτό να οφείλεται σε αρτηριοσκλήρυνση, σε σπασμό των αγγείων του λαβύρινθου, ή σε προβλήματα στον αυχένα. Ενδέχεται επίσης τα προβλήματα να προκλήθηκαν από ιώσεις ή φλεγμονές του λαβύρινθου όπως από χρόνια ωτίτιδα. Σε ένα πολύ μικρότερο ποσοστό, ο ίλιγγος μπορεί να οφείλεται σε βλάβες του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (π.χ. αιμορραγίες ή αποστήματα του εγκεφάλου, όγκοι, στην παρεγκεφαλίδα ή σκλήρυνση κατά πλάκας). Ίλιγγος επίσης παρατηρείται ως παρενέργεια από κάποια φάρμακα, από ψυχογενή αίτια, από ορθοστατική υπόταση ή από υπογλυκαιμία. Γι' αυτό το λόγο είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει κανείς την ακριβή αιτιολογία του ιλίγγου.

Οι ποιό συχνές αιτίες ιλίγγου(80-90%) είναι οι

• περιφερικές και μάλιστα κατά σειρά: καλοήθης ίλιγγος θέσεως, νόσος Meniere, αιθουσαία νευρωνίτιδα, λαβυρινθίτιδα, περιλεμφικό συρίγγιο, αμφοτερόπλευρη αιθουσοπάθεια, ακουστικό νευρίνωμα.

Διαρκούν λίγο, ώρες ή ημέρες και κάνουν έντονο ίλιγγο με εμετούς εφίδρωση ωχρότητα ναυτία (ανακάτεμα στο στομάχι και τάση για εμμετό), ταχυκαρδία ή βραδυκαρδία(λόγω συνδέσεων του λαβυρίνθου με το νευροφυτικό σύστημα) και συχνά εμβοές και βαρηκοΐα(λόγω ανατομικής συνυπαρξης του οργάνου ακοής και ισορροπίας στο εσωτερικό αυτί) ενώ αντιθέτως,

• οι κεντρικές αιτίες είναι λιγότερο συχνές αλλά σοβαρότερες, με ηπιότερο ίλιγγο που όμως διαρκεί περισσότερο και επιμένει παίρνοντας ορισμένες φορές τη μορφή χρόνιας αστάθειας και ανισορροπίας, τα συμπτώματα από τα αυτιά όπως εμβοές και βαρηκοΐα είναι σπάνια, ενώ υπόνοιες βάζει η τυχόν ύπαρξη πονοκεφάλου. Τέτοιες αιτίες αποτελούν τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, η σκλήρυνση κατά πλάκας, οι όγκοι, και η αιθουσαία ημικρανία που όμως έχει συμπτώματα περιφερικού τύπου και καλοήθη πορεία.

Ο ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει ότι τα εντυπωσιακά συμπτώματα του οξέος ιλίγγου για τα οποία θα αναζητήσει άμεσα την ιατρική συμβουλή είναι τις περισσότερες φορές καλοήθους μορφής περιφερικής αιτιολογίας και παροδικά. Αντίθετα, τα χρόνια και άτυπα συμπτώματα μπορεί να κρύβουν σωματικές νόσους (όπως αυτές του κυκλοφορικού συστήματος, σκλήρυνση κατά πλάκας, όγκους) ή ψυχικές (όπως η κατάθλιψη και η διαταραχή πανικού).

Πίνακας. Συνήθη αίτια ιλίγγου

• Καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσεως

• Αιθουσαία ημικρανία (ημικρανικός ίλιγγος)

• Νόσος Menier

• Λοιμώξεις Σύνδρομο Ramsay Hunt

• Λαβυρινθίτιδα

• Αιθουσαία νευρωνίτιδα

• Νευροσύφιλη

• Μέση και εκκριτική ωτίτιδα

• Τραύμα Διάσειση λαβυρίνθου

• Περιλεμφικό συρίγγιο

• Κάταγμα κροταφικού οστού

• Διάτρηση τυμπανικής μεμβράνης

• Φάρμακα Αμινογλυκοσίδες

• Χλωροκίνη

• Φουροσεμίδη

• Κινίνη

• Αγγειακή νόσος Ισχαιμικό έμφρακτο παρεγκεφαλίδας:

• Ισχαιμικό έμφρακτο στελέχους

• Παρεγκεφαλιδική αιμορραγία

• Χολοστεάτωμα

• Σκλήρυνση κατά πλάκας

• Όγκοι: Ακουστικό νευρίνωμα

• Όγκος γεφυροπαρεγκεφαλιδικής γωνίας

• Δυσπλασία Chiari

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ - ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΙΤΙΩΝ ΖΑΛΗΣ ΚΑΙ ΙΛΙΓΓΟΥ

Σε μια ανασκόπηση των αιτίων ζάλης-ιλίγγου σε τριτοβάθμιο κέντρο αντιμετώπισης διαταραχών ισορροπίας, σε διάστημα 9 ετών, οι πιο συχνές αιτίες ζάλης-ιλίγγου ήταν:

ο BPPV (21%),

η φοβία πτώσης [fear of falling] (18%),

η ημικρανία ή η ευαισθησία στην κίνηση [motion sensitivity] (14%)

και η απώλεια αιθουσαίας λειτουργίας (14%), ενώ

η νόσος του Meniere, οι παρεγκεφαλιδικές αιτίες, τα παροδικά ισχαιμικά επεισόδια, η ορθοστατική δυσανεξία και οι διαταραχές των βασικών γαγγλίων εμφανίζονταν σε ποσοστό 6% .

Σε άλλες αναφορές, η αιθουσαία δυσλειτουργία (περιφερική ή κεντρική) έχει δειχθεί ότι αποτελεί περίπου το 50% του συνόλου των αιτίων ζάλης-ιλίγγου.

Περιφερικές αιτίες ιλίγγου

• Καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσης (BPPV).

Οφείλεται στην αποκόλληση κρυστάλλων (ωτοκονίας) στο λαβύρινθο απο την κανονική τους θέση, οι οποίοι πλέουν ελεύθεροι και στις κινήσεις του κεφαλιού ερεθίζουν το λαβύρινθο προκαλώντας ίλιγγο. Προκαλεί έντονα μικρής διάρκειας(δευτερολέπτων), επεισόδια ιλίγγου αμέσως μετά την αλλαγή στη θέση του κεφαλιού, συχνά όταν γυρίζετε στο κρεβάτι ή όταν σηκώνεστε το πρωί. Είναι η πιο συχνή αιτία ιλίγγου.

• Νόσος του Meniere.

Η ασθένεια αυτή οφείλεται την υπερβολική συσσώρευση υγρού στο εσωτερικό αυτί σας (ύδρωπας του λαβυρίνθου). Πρόκειται για μια ασυνήθιστη κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει τους ενηλίκους σε οποιαδήποτε ηλικία (σπάνια και τα παιδιά) και χαρακτηρίζεται, από αιφνίδια επεισόδια ιλίγγου διάρκειας 20-30 λεπτών έως αρκετές ώρες, βαρηκοίας και εμβοών.

• Αιθουσαία νευρωνίτιδα.

Είναι φλεγμονή του αιθουσαίου νεύρου συνήθως από ιούς. Η αιθουσαία νευρίτιδα είναι η δεύτερη πιο κοινή αιτία του περιφερικού αιθουσαίου ιλίγγου. Προκαλεί αυτόματο έντονο σοβαρό ίλιγγο με ναυτία και εμετό διάρκειας ημερών που συνεχίζει με αστάθεια και ανισορροπία εβδομάδων (έως 3 ή και 4) που σας αναγκάζουν να μείνετε στο κρεβάτι.

Τα βασικά σημεία και συμπτώματα είναι η οξεία έναρξη παρατεταμένου περιστροφικού ιλίγγου, ανισορροπία, χωρίς απώλεια ακοής, με σημείο Romberg θετικό, καθώς και περιφερικού τύπου νυσταγμό. Η ώθηση της κεφαλής και οι θερμιδικές δοκιμές δείχνουν σύστοιχη υπαισθησία, αλλά το τεστ ακοής δείχνει φυσιολογικό. Μια φλεγμονή του αιθουσαίου νεύρου είτε ισχαιμία του λαβυρίνθου προτάθηκε ως αιτία της αιθουσαίας νευρίτιδας. Η ανάνηψη μετά από αιθουσαία νευρίτιδα είναι συνήθως ατελής. Παρά την υποτιθέμενη ιογενή αιτία, τα αποτελέσματα των κορτικοστεροειδών, των αντιικών παραγόντων, ή και των δύο σε συνδυασμό είναι αβέβαια.

• Λαβυρινθίτιδα.

Είναι φλεγμονή του λαβυρίνθου (εσωτερικό αυτί) από ιούς ή μικρόβια και εκτός της βαρηκοΐας και των εμβοών (βούιζμα στο αυτί), τα άλλα συμπτώματα μοιάζουν με την αιθουσαία νευρωνίτιδα.

• Περιλεμφικό συρίγγιο.

Το περιλεμφικό συρίγγιο [perilymphatic fistula] (ΠΛΣ) είναι μια παθολογική επικοινωνία ανάμεσα στο έσω και το μέσο αυτί, που επιτρέπει τη μετακίνηση περιλεμφικού υγρού στο μέσο αυτί μέσω της στρογγυλής ή ωοειδούς θυρίδας, ή του οριζόντιου συνήθως ημικύκλιου σωλήνα μετά απο διάβρωσή του. Μια χειρουργική επέμβαση στον αναβολέα, μια μηχανική κάκωση ή ένα βαρότραυμα [barotrauma] συνήθως από κατάδυση, και η χρόνια μέση χολοστεατοματώδης ωτίτιδα, μπορεί να οδηγήσουν σε ΠΛΣ.

Οι ασθενείς εμφανίζουν επεισοδικό ίλιγγο, που προκαλείται από το χειρισμό Valsalva (προσπάθεια πρόκλησης εξίσωσης) ή από δυνατό ήχο (φαινόμενο Tullio), και / ή απώλεια ακοής που μπορεί να είναι, αιφνίδια ή προοδευτικά εξελισσόμενη με διακυμάνσεις, νευραισθητήρια βαρηκοία. Άλλα συμπτώματα που συνοδεύουν το περιλεμφικό συρίγγιο είναι οι εμβοές ώτων, διαταραχές της ιοσορροπίας και αίσθημα πληρότητας του αυτιού. Αν εμφανιστεί περιλεμφικό συρίγγιο σε παιδί, αυτό μπορεί να σχετίζεται με με συγγενείς ανωμαλίες του μέσου ή του έσω ωτός.

Η δοκιμασία συριγγίου Henebert [fistula test], δηλαδή η εφαρμογή θετικής και αρνητικής πίεσης μέσω αερο-ωτοσκοπίου [pneumatic otoscope], μπορεί να προκαλέσει νυσταγμό και ίλιγγο, η ευαισθησία της όμως σε χειρουργικά επιβεβαιωμένες περιπτώσεις είναι χαμηλή.

Στον έλεγχο για ύπαρξη περιλεμφικού συριγγίου με πνευματικό ωτοσκόπιο ή μπαλόνι(δοκιμασία Henebert), επί υπάρξεως συριγγίου παρατηρείται νυσταγμός προς την πάσχουσα πλευρά. Η δοκιμασία Hennebert έχει ευαισθησία 25%.

Επίσης υπάρχει και η δοκιμασία συριγγίου στροφής με ευαισθησία 90% κατά την οποία ο ασθενής περπατά σε ευθεία γραμμή με τα μάτια κλειστά και εν συνεχεία εκτελεί στροφή 180 μοιρών προς τα δεξιά ή αριστερά. Εάν υπάρχει συρίγγιο ο ασθενής θα χάσει την ισορροπία του προς την πλευρά της βλάβης.

Η υπολογιστική τομογραφία (CT) μπορεί να αναδείξει υγρό στην περιοχή του κολπώματος της στρογγυλής θυρίδας [round window recess].

Το πρώτο βήμα της θεραπείας είναι η ανάπαυση, η ανύψωση της κεφαλής και η αποφυγή καταπόνησης. Η απουσία υποχώρησης μετά από μερικές εβδομάδες συντηρητικής θεραπείας αποτελεί ένδειξη χειρουργικής επιδιόρθωσης μέσω επικάλυψης [surgical patch]. Υποτροπές εμφανίζονται στο 10% των περιπτώσεων.

• Οστικό Έλλειμμα του Άνω Ημικύκλιου Σωλήνα.

Το οστικό έλλειμμα του άνω ημικύκλιου σωλήνα οφείλεται σε ελάττωμα του κροταφικού οστού που καλύπτει τον άνω (πρόσθιο) ημικύκλιο σωλήνα. Αυτό επιτρέπει στους ήχους ή στην πίεση να μεταδοθούν στο έσω ους, μετακινώντας την ενδολέμφο του άνω ημικύκλιου σωλήνα. Οι ασθενείς αναπτύσσουν ίλιγγο και ταλαντοψία που επάγονται από ήχο ή πίεση (με οποιοδήποτε χειρισμό Valsalva). Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν τη χρόνια διαταραχή της ισορροπίας και την υπερακουσία στους ήχους που μεταδίδονται μέσω της οστέινης αγωγής. Ο νυσταγμός επάγεται ομοίως από την πίεση και έχει κάθετο και στροφικό στοιχείο προς την κατεύθυνση της ενεργοποίησης του άνω ημικύκλιου σωλήνα. Οι ασθενείς μπορεί επίσης να εμφανίζουν βαρηκοΐα τύπου αγωγιμότητας και αυτοφωνία.

Δοκιμασία Weber στον αστράγαλο. Στη δοκιμασία Weber το δονούμενο διαπασών τοποθετείται στον αστράγαλο ή στο γόνατο. Εάν ανιχνεύεται ο ήχος, πρόκειται για μία ασυνήθιστα μεγάλη ικανότητα που ονομάζεται υπερ-ακουσία και μπορεί να παραπέμπει σε SCDS Σύνδρομο.

Η υπολογιστική(αξονική) τομογραφία (CT) μπορεί να αναδείξει το έλλειμμα στο κροταφικό οστό

Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χειρουργική σύγκλιση ή την ανάπλαση του ημικύκλιου σωλήνα.

• Αμφοτερόπλευρη αιθουσοπάθεια

Είναι μια σπάνια διαταραχή του περιφερικού λαβυρίνθου ή του όγδοου νεύρου. Η αιθουσαία δυσλειτουργία μπορεί να προκληθεί από πολλά διαφορετικά αίτια, συμπεριλαμβανομένων τοξικών, μεταβολικών, αυτοάνοσων, αγγειακών, οικογενών, νεοπλασματικών, αναπτυξιακών ή εκφυλιστικών διεργασιών. Οι πιο συχνές αιτίες περιλαμβάνουν ωτοτοξικότητα, αυτοάνοσες διαταραχές, μηνιγγίτιδα, νευροπάθειες, διαδοχική αιθουσαία νευρίτιδα, παρεγκεφαλιδική εκφύλιση, όγκους, και διάφορες ωτολογικές ασθένειες. Σε γενικές γραμμές προκαλείται συνήθως από την έκθεση σε ωτοτοξικές φαρμακευτικές αγωγές, ιδιαίτερα γενταμικίνης όταν διαρκεί 2 εβδομάδες ή περισσότερο. Ωστόσο, άλλες αιτίες περιλαμβάνουν τη σπειροχαίτη, λοιμώξεις του έσω ωτός, αυτοάνοσες διεργασίες κλπ.

Είναι μια σημαντική αιτία προϊούσας διαταραχής της ισορροπίας σε ενήλικες και θα πρέπει να λογαριάζεται ακόμη και όταν η ακοή είναι φυσιολογική και δεν υπάρχουν συνοδά επεισόδια υποτροπιάζοντος ιλίγγου. Περίπου 5% από τα ασταθή άτομα ηλικίας άνω των 75 έχουν διμερή αιθουσαία δυσλειτουργία.

Τα δύο βασικά συμπτώματα είναι αστάθεια της βάδισης και δυσκολία στην όραση όταν τα αντικείμενα ή το κεφάλι κινούνται (ταλαντοψία). Σπάνια προκαλείται ίλιγγος.

Η διάγνωση γίνεται με τις απλές εξετάσεις για ελαττωματικό αιθουσο-οφθαλμικό αντανακλαστικό (ώθηση της κεφαλής και δυναμικές δοκιμές οπτική οξύτητας).

Η αμφοτερόπλευρη αιθουσοπάθεια επιβεβαιώνεται από την απουσία αντίδρασης και νυσταγμού τόσο στις θερμιδικές όσο και στις περιστροφικές δοκιμές με καρέκλα.

Η αυτόματη ίαση και ανάνηψη είναι σχετικά σπάνια και ελλιπής.

Κατά την αντιμετώπιση είναι σημαντικό να συμβουλεύουμε τον ασθενή ώστε να αποφευχθούν τυχόν παράγοντες που μπορεί να καταστείλουν το αιθουσαίο σύστημα, όπως Meclizine. Είναι επίσης σημαντικό για αυτούς να αποφεύγουν αντιχολινεργικούς παράγοντες όπως πολλά από τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Ωτοτοξικοί παράγοντες πρέπει να αποφεύγονται πάνω απ' όλα, και ιδιαίτερα η γενταμυκίνη. Η αιθουσαία αποκατάσταση είναι υποστηρικτική της βελτίωσης, αλλά η αποτελεσματικότητα της είναι περιορισμένη. Η αιθουσαία αποκατάσταση - φυσικοθεραπεία είναι συνήθως χρήσιμη, αλλά η πλήρης ανάκτηση δεν έχει επιτευχθεί σε πολλούς ασθενείς. Η ανάκαμψη εξαρτάται από το βαθμό της αιθουσαίας απώλειας και την ικανότητα του ατόμου να την αντιρροπήσει.

• Ακουστικό νευρίνωμα.

Το ακουστικό νευρίνωμα (αιθουσαίο σβάννωμα) είναι ένας με αργή ανάπτυξη καλοήθης όγκος του ακουστικού νεύρου (συνδέει το έσω αυτί με τον εγκέφαλο). Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν γενικά, προοδευτική απώλεια της ακοής και εμβοές (βουητά στο αυτί) από τη μία πλευρά, που συνοδεύεται από αστάθεια και ανισορροπία.

• Αυτοάνοση ωτολογική νόσος

στο εσωτερικό αυτί συμβαίνει, όταν οι αμυντικές δυνατότητες του ανοσοποιητικού συστήματος βλάπτουν τα κύτταρα του σώματος και επηρεάζουν και το αυτί. Μπορεί να νοσεί μόνο το εσωτερικό αυτί ή να νοσεί στα πλαίσια μίας άλλης αυτοάνοσου πάθησης. Ορισμένες αυτοάνοσες διαταραχές που μπορούν να επηρεάσουν το αυτί περιλαμβάνουν το σύνδρομο Cogan, η υποτροπιάζουσα πολυχονδρίτιδα, η οζώδης πολυαρτηρίτιδα, κοκκιωμάτωση του Wegener, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, η ελκώδης κολίτιδα, το σύνδρομο του Sjogren και η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Παρουσιάζει προοδευτικά εξελισσόμενη βαρηκοία ημερών, εβδομάδων ή μηνών, συνήθως και στα δύο αυτιά, ενώ μπορεί να συνυπάρχουν εμβοές και εκδηλώσεις από το αιθουσαίο. Ανταποκρίνεται πολύ καλά στα κορτικοειδή, που αποτελεί και ισχυρό διαγνωστικό κριτήριο.

• Σύνδρομο μικρονευραγγειακής συμπίεσης

του όγδοου κρανιακού νεύρου, αιθουσαία παροξυσμία (Vestibular Paroxysmia). Οφείλεται στη συμπίεση του ακουστικού νεύρου(ένα ηλεκτρικό πρόβλημα με πολύ σύντομα και έντονα συμπτώματα) από αιμοφόρα αγγεία και χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα ακουολογικά και αιθουσαία συμπτώματα, και κυρίως απότομους παροξυσμούς έντονου σύντομου ιλίγγου. Ένας συγκεκριμένος τύπος εμβοής που ονομάζεται " εμβοές γραφομηχανής " έχει προταθεί ότι οφείλεται σε μικροαγγειακή συμπίεση του κοχλιακού νεύρου. Στην ουσία είναι ένα σύνδρομο του αιθουσαίου (γρήγορες περιστροφές), ενδεχομένως σε συνδυασμό με δυσανεξία κίνησης ή θέσης και ενδεχομένως ακουστικά συμπτώματα που ανταποκρίνονται στη θεραπεία με φάρμακα για νευραλγία (π.χ. καρβαμαζεπίνη ή oxcarbamazine), και ενώ άλλες εύλογες αιτίες (π.χ.νόσος του Meniere , Ημικρανία , λαβυρινθίτιδα , συρίγγιο ), έχουν αποκλειστεί. Η ανεύρεση απρόκλητου αυτόματου νυσταγμού που αντιστρέφεται με τον υπεραερισμό ενισχύει τη διάγνωση.

• Ωτοσκλήρυνση

Είναι μια νόσος που προκαλεί βαρηκοΐα και εμβοές, και ορισμένες φορές ίλιγγο, λόγω «σκλήρυνσης του οστού του μέσου και έσω ωτός».

• Σύνδρομο διεύρυνσης υδραγωγού της αιθούσης.

Είναι μία πολύ σπάνια πάθηση.

• Ωτολιθικές διαταραχές.

Αυτές χαρακτηρίζονται από μια αίσθηση ταλάντωσης, χρόνιας ζάλης ή αίσθημα δυσκολίας να στέκεστε ίσια. Αυτή η δυσλειτουργία αναγνωρίζεται από την δοκιμή της υποκειμενικής οριζόντιας και κάθετης αλλά και με τα VEMP. Η θεραπεία της περιλαμβάνει ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης για διαταραχές της ωτοκονίας μαζί με φαρμακευτική αγωγή για να μειωθεί η ευαισθησία του νευρικού συστήματος στην αίσθηση κίνησης.

Κεντρικές αιτίες ιλίγγου

Σπάνια, ο ίλιγγος μπορεί να είναι σύμπτωμα ενός πιό σοβαρού νευρολογικού προβλήματος, όπως ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, εγκεφαλική αιμορραγία, όγκος ή σκλήρυνση κατά πλάκας. Σε τέτοιες περιπτώσεις ο πονοκέφαλος και άλλα νευρολογικά συμπτώματα είναι συνήθως παρόντα, όπως διπλωπία, δυσαρθρία, αδυναμία ή μούδιασμα του προσώπου, προβλήματα με το συντονισμό των άκρων, ή σοβαρά προβλήματα ισορροπίας.

Συχνότερη είναι η αιθουσαία ημικρανία (ημικρανικός ίλιγγος), ή σχετιζόμενος με τις ημικρανίες ίλιγγος, που όμως έχει συμπτώματα περιφερικού τύπου και καλοήθη πορεία. Ακριβώς όπως μερικοί άνθρωποι βιώνουν μια οπτική «αύρα» με τις ημικρανίες τους, άλλοι μπορεί να έχουν επεισόδια ημικρανικού ιλίγγου σαν «αύρα» μεταξύ των ημικρανιών.

• Αιθουσαία ημικρανία

Ένα σύνδρομο αιθουσαίας ημικρανίας (ή «ημικρανιακού ιλίγγου») αποτελεί μια άλλη μορφή ημικρανίας που προσβάλει περίπου το 9% των ασθενών με ημικρανία. Ακριβώς όπως μερικοί άνθρωποι βιώνουν μια οπτική «αύρα» με τις ημικρανίες τους, άλλοι μπορεί να έχουν επεισόδια ημικρανικού ιλίγγου σαν «αύρα» μεταξύ των ημικρανιών.

Οι ασθενείς με ημικρανιακό ίλιγγο εμφανίζονται με επεισοδικό ίλιγγο που διαρκεί δευτερόλεπτα έως ημέρες, ο οποίος μπορεί να συσχετίζεται με κεφαλαλγία αλλά μπορεί και όχι. Η συχνότητα των επεισοδίων ιλίγγου μπορεί να υπερβαίνει αυτή των τυπικών ημικρανιακών κεφαλαλγιών και ορισμένοι ασθενείς μπορεί να εμφανίζουν ακόμη και 40 επεισόδια ανά μήνα.

Τα κριτήρια για τον ημικρανιακό ίλιγγο περιλαμβάνουν τα υποτροπιάζοντα συμπτώματα από το αιθουσαίο σύστημα που συσχετίζονται με τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Κεφαλαλγία, φωνοφοβία, φωτοφοβία ή σπινθηροβόλο σκότωμα ή άλλες μορφές αύρας. Οι περισσότεροι ασθενείς με ημικρανιακό ίλιγγο έχουν ιστορικό ημικρανιακής κεφαλαλγίας που έχει ξεκινήσει έτη πριν από την ανάπτυξη των επεισοδίων ιλίγγου.

• Σκλήρυνση κατά πλάκας

Η σκλήρυνση κατά πλάκας ( πολλαπλή σκλήρυνση ) είναι μια αυτοάνοση ασθένεια που επηρεάζει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό ( κεντρικό νευρικό σύστημα ).

Σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες από τους άνδρες. Η διαταραχή συνήθως διαγιγνώσκεται στις ηλικίες μεταξύ 20 και 40, αλλά μπορεί να την δει κανείς σε οποιαδήποτε ηλικία.

Η σκλήρυνση κατά πλάκας προκαλείται από βλάβη στο έλυτρο μυελίνης ( απομυελίνωση ), το προστατευτικό κάλυμμα που περιβάλλει τα νευρικά κύτταρα. Όταν αυτή η κάλυψη του νεύρου καταστραφεί, τα νευρικά σήματα να επιβραδύνονται ή σταματούν.

• Κινήτωση ή ναυτία των ταξειδιωτών (Mal de Debarquement σύνδρομο)

Κινήτωση ή ναυτία των ταξειδιωτών (Mal de Debarquement σύνδρομο) συμβαίνει συνήθως κατά τη διάρκεια ταξιδιού με αυτοκίνητο, αεροπλάνο και ιδιαίτερα καράβι (ή μετά από αυτό) σε άτομα που είναι επιρρεπή σε αυτή την κατάσταση. Πιο ευάλωτα είναι τα παιδιά ηλικίας 2-15 ετών που ταξιδεύουν με αυτοκίνητο ή αεροπλάνο και σχεδόν όλοι όσοι ταξιδεύουν με πλοίο, όπως επίσης και οι γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης ή σε περίοδο εμμήνου ρήσεως και τέλος τα άτομα που πάσχουν συχνά από ημικρανίες. Χαρακτηρίζεται από ζάλη, ωχρότητα, εφιδρώσεις, ναυτία ή/και εμέτους. Αρχικά εμφανίζεται ένα αίσθημα κοιλιακής δυσφορίας, και ακολουθούν διάφορα συμπτώματα όπως αίσθημα αυξημένης θερμοκρασίας, ζάλη, ταχύπνοια, πονοκέφαλος, υπνηλία και αυξημένη έκκριση σάλιου. Συχνά παρατηρούνται ωχρότητα και κρύος ιδρώτας. Δεν αποτελεί ακριβώς νόσο. Πρόκειται για μια μάλλον φυσιολογική αντίδραση που οφείλεται σε ασυμφωνία των πληροφοριών που συλλέγουν ο λαβύρινθος και τα μάτια σε σχέση με το περιβάλλον. Είναι μια διαταραχή της ισορροπίας στην οποία μπορεί να αισθάνεστε ότι κουνιέστε συνεχώς σαν σε πλοίο παρόλο που το ταξίδι τελείωσε και βρίσκεστε στη στεριά. Συνήθως, τα συμπτώματα εξαφανίζονται μέσα σε λίγες ώρες ή ημέρες, ωστόσο σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να διαρκέσουν μήνες ή και χρόνια.

Υπάρχουν διάφορα φάρμακα με τα οποία είτε προλαμβάνεται είτε αντιμετωπίζεται το πρόβλημα αυτής της ζάλης.

Για την πρόληψη της ναυτίας χρησιμοποιούνται τόσο μη φαρμακευτικά όσο και φαρμακευτικά μέσα.

Μη φαρμακευτικά μέσα

1. Μετακίνηση σε κάποια θέση όπου η ταλάντωση είναι μικρότερη (σε πλοίο π.χ. αυτό αφορά στο κεντρικό τμήμα και στα κατώτερα στρώματα του πλοίου, σε αυτοκίνητο ή λεωφορείο αυτό συνήθως αφορά στα μπροστινά καθίσματα).

2. Σταθεροποίηση του κεφαλιού ώστε να κινείται όσο λιγότερο γίνεται

3. Σε κλειστό χώρο (π.χ. στην καμπίνα ενός πλοίου) να προτιμάται η ύπτια θέση με τα μάτια κλειστά.

4. Σταθεροποίηση του βλέμματος σε ένα σημείο

5. Τα ειδικά φάρμακα κατά της ναυτίας, συχνά προκαλούν ζάλη και υπνηλία

6. Κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων, αποφυγή αλκοόλ και καπνίσματος

Φαρμακευτικά αγωγή

1.Αντισταμινικά (διμενιδρινάτη, μεκλιζίνη, κυκλιζίνη, βουκλιζίνη)

2.Αντιμουσκαρινικά (σκοπολαμίνη)

3.Αντιντοπαμινεργικά (δεξτροαμφεταμίνη, εφεδρίνη)

Η επιλογή τόσο του φαρμάκου όσο και της δόσης πρέπει να βασίζεται στη διάρκεια του ταξιδιού και στα συνυπάρχοντα προβλήματα υγείας. Ο ταξιδιώτης που παίρνει δισκία για τη ναυτία να αποφύγει να οδηγήσει ή να χειριστεί οποιαδήποτε επικίνδυνα μηχανήματα υπό την επήρεια αυτών των φαρμάκων. Για να είναι πιο αποτελεσματικά τα φάρμακα πρέπει να λαμβάνονται τουλάχιστον 30 λεπτά πριν από το ταξίδι.

Σε ορισμένες περιπτώσεις η πρόληψη της ναυτίας δεν είναι δυνατή είτε γιατί η κίνηση δεν μπορεί να προβλεφθεί είτε γιατί τα προληπτικά μέτρα δεν επαρκούν. Σε αυτές τις περιπτώσεις, επειδή η λήψη φαρμάκων από το στόμα δεν είναι ανεκτή, χρησιμοποιούνται εναλλακτικά σκευάσματα όπως τα υπόθετα και οι ενδομυϊκές ενέσεις.

• Η ναυτία του διαδικτύου – Cybersicness

Προκαλείται από τη διαφωνία μεταξύ της κίνησης των ματιών και της κίνησης της τρισδιάστατης εικόνας. Αυτή η αδυναμία συγχρονισμού μπορεί να προκαλέσει αίσθημα ναυτίας, πόνο στα μάτια και ζάλη ενώ το πρόβλημα επιδεινώνεται όσο μεγαλύτερη είναι η ανάλυση της οθόνης. Τα συμπτώματα μπορούν να μειωθούν είτε με αλλαγή των ρυθμίσεων του κινητού ή με το να στρέψουμε για λίγο το βλέμμα μας προς τον ορίζοντα.

• Δεν υπάρχει στομαχικός ίλιγγος

Ένας ίλιγγος, λόγω των πολλών νευρικών συνδέσεων του αιθουσαίου συστήματος, μπορεί να περιλαμβάνει συμπτώματα και από το γαστρεντερικό σύστημα(εμέτους) αλλά και το νευρικό σύστημα(βραδυκαρδία), επειδή επηρεάζεται ιδιαίτερα μια περιοχή του στελέχους του εγκεφάλου που ονομάζεται αιθουσαίοι πυρήνες(vestibular nuclei), η οποία συνδέεται με το “κέντρο του εμετού”. Το κέντρο αυτό ελέγχει τον πεπτικό σωλήνα. Για αυτόν το λόγο όταν έχετε ίλιγγο ή ζάλη, θα νιώσετε και ναυτία, το στομάχι σας να “ανακατεύεται”, ακόμη κάνετε και εμέτους, ενώ το χρώμα σας γίνεται χλωμό και ιδρώνετε.

Έτσι λοιπόν δεν υπάρχει στομαχικός ίλιγγος και η ναυτία, ο έμετος και γενικά τα συμπτώματα από το στομάχι είναι το αποτέλεσμα και όχι η αιτία.

• Επίμονη ζάλη ορθοστατικής αντίληψης (PPPD)

Ο όρος PPPD είναι νέος, αλλά η διαταραχή δεν είναι. Τα διαγνωστικά του κριτήρια προήλθαν από τη συναίνεση των ειδικών από μια εξαντλητική ανασκόπηση 30 ετών έρευνας σχετικά με τον:

• φοβικό ίλιγγο στάσης,

• τη δυσφορία στην κίνηση του χώρου,

• τον οπτικό ίλιγγο και

• τη χρόνια υποκειμενική ζάλη.

Η PPPD εκδηλώνεται με ένα ή περισσότερα συμπτώματα ζάλης, αστάθειας ή μη περιστρεφόμενου ιλίγγου που είναι παρόντα τις περισσότερες ημέρες για τρεις μήνες ή περισσότερο και επιδεινώνονται με όρθια στάση, ενεργητική ή παθητική κίνηση και έκθεση σε κινούμενα ή πολύπλοκα οπτικά ερεθίσματα.

Η PPPD μπορεί να προκληθεί από καταστάσεις που διαταράσσουν την ισορροπία ή προκαλούν ίλιγγο, αστάθεια ή ζάλη, συμπεριλαμβανομένων περιφερικών ή κεντρικών αιθουσαίων διαταραχών, άλλων ιατρικών ασθενειών ή ψυχολογικής δυσφορίας. Η PPPD μπορεί να υπάρχει μόνη της ή να συνυπάρχει με άλλες καταστάσεις. Πιθανοί υπότυποι αναμένουν μελλοντική αναγνώριση και επικύρωση. Οι παθοφυσιολογικές διεργασίες στις οποίες βασίζεται η PPPD δεν είναι πλήρως γνωστές. Η αναδυόμενη έρευνα υποδηλώνει ότι μπορεί να προκύψει από λειτουργικές αλλαγές στους μηχανισμούς ελέγχου της στάσης, την επεξεργασία πολυαισθητηριακών πληροφοριών ή τη φλοιώδη ενοποίηση του χωρικού προσανατολισμού και της αξιολόγησης απειλών. Έτσι, η PPPD ταξινομείται ως χρόνια λειτουργική αιθουσαία διαταραχή. Δεν είναι μια δομική ή ψυχιατρική κατάσταση.

• Ανεπάρκεια της σπονδυλοβασικής αρτηρίας

O ερεθισμός της σπονδυλικής αρτηρίας ή του πλέγματός της (όπως στο αυχενικό σύνδρομο), μαζί με ενδεχόμενη υποπλασία ή αρτηριοσκλήρυνση της ετερόπλευρης σπονδυλικής ή υποκλειδίου (υποκλοπή), είναι δυνατόν να οδηγήσει σε ανεπάρκεια της σπονδυλοβασικής αρτηρίας, ισχαιμίας του εγκεφάλου, και να προκαλέσει αιφνίδιες και ολιγόλεπτες κρίσεις ιλίγγου που χαρακτηρίζονται, από αυχενογενή κεφαλαλγία, λιποθυμία και νευρολογικές εκπτώσεις από τα ημισφαίρια και το στέλεχος του εγκεφάλου, όπως δυσαρθρία, περιστοματική αιμωδία, διπλωπία, υπαισθησία και πάρεση στο πρόσωπο ή στα άκρα, δυσκαταποσία και φαρυγγική υπαισθησία, διαταραχές όρασης (θάμβος, ή σπινθηροβόλο αίσθημα), νυσταγμό, αιφνίδια κώφωση ή βαρηκοΐα και υπακουσία λόγω ισχαιμίας της έσω ακουστικής αρτηρίας (αιθουσοκοχλιακό σύνδρομο).

Eπανειλημμένες προσβολές μπορεί να καταλήξουν σε εγκεφαλικά έμφρακτα ή αυχενική μυελοπάθεια.

Εξαιτίας του ότι η παροχή αίματος προς το έσω ους προέρχεται από το σπονδυλοβασικό σύστημα, το ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο από το σπονδυλοβασικό σύστημα μπορεί να παρουσιαστεί με ίλιγγο ή απώλεια ακοής, λόγω εμφράκτου του έσω ωτός (δηλαδή, εμφράκτου του λαβυρίνθου). Ορισμένες φορές, ο ίλιγγος και η απώλεια ακοής αποτελούν προειδοποιητικά συμπτώματα ενός επικείμενου ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου από το σπονδυλοβασικό σύστημα (κυρίως της περιοχή της πρόσθιας κάτω παρεγκεφαλιδικής αρτηρίας). Στην περίπτωση αυτή, η μαγνητική τομογραφία (MRI) εγκεφάλου θα είναι φυσιολογική και ο κλινικός θα πρέπει να βασιστεί σε άλλα κλινικά χαρακτηριστικά ώστε να θέσει τη διάγνωση.

Εάν ο κλινικός γιατρός θέλει να ελέγξει για ανεπάρκεια του σπονδυλοβασικού, αυτό πρέπει να γίνει πριν από οποιαδήποτε δοκιμή θέσης που μπορεί να συστέλλει την σπονδυλοβασική αρτηρία όπως είναι οι Dix-Hallpike ελιγμοί. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει π.χ καταμέτρηση, ή απαγγελλία της προπαίδειας από τον ασθενή, ενώ σταδιακά γίνεται κλίση της κεφαλής προς τα πίσω. Αλλαγή στη γνωστική κατάσταση ή αναφορές για ζαλάδα μπορεί να είναι σημαντικά. Αυτή η μέθοδος είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους ηλικιωμένους ασθενείς.

ΤΟ ΕΣΩ ΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟ ΣΤΗΝ ΙΣΧΑΙΜΙΑ

Ο λαβύρινθος απαιτεί μεταβολισμό που καταναλώνει υψηλά επίπεδα ενέργειας. Η έσω ακουστική αρτηρία είναι μια αρτηρία με ελάχιστες παράπλευρες διακλαδώσεις, έτσι ώστε ο λαβύρινθος είναι ιδιαίτερα ευπαθής στην ισχαιμία. Ορισμένες φορές, οι ασθενείς με έμφρακτο της πρόσθιας κάτω παρεγκεφαλιδικής αρτηρίας παρουσιάζουν ως αρχικά συμπτώματα μεμονωμένο υποτροπιάζοντα ίλιγγο, κυμαινόμενη απώλεια ακοής ή εμβοές (συμπτώματα παρόμοια με αυτά της νόσου του Meniere), 1 έως 10 μέρες πριν από το μόνιμο έμφρακτο. Επιπρόσθετα, ένα μεμονωμένο λαβυρινθικό έμφρακτο μπορεί να προηγηθεί του εμφράκτου της πρόσθιας κάτω παρεγκεφαλιδικής αρτηρίας. Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι το έσω ους είναι πιο ευπαθές στην ισχαιμία σε σχέση με ό,τι το στέλεχος ή η παρεγκεφαλίδα.

ΠΙΝΑΚΑΣ: ΑΙΤΙΕΣ ΙΛΙΓΓΟΥ

ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΕΣ

1. οπτικές διαταραχές

2. αιθουσαίες διαταραχές

α. λαβυρινθικές

-καλοήθης παροξυσμικός ιλιγγος θέσεως (κυπελολιθίαση, ή καναλολιθίαση)

-λαβυρινθίτιδες

-Meniere (ύδρωπας του λαβυρίνθου)

-ωτοτοξικές βλάβες

-αγγειακές διαταραχές λαβυρίνθου (αιθουσαία ημικρανία)

-τραυματικές βλάβες λαβυρίνθου

-κοχλιακή ωτοσκληρυνση

β. αιθουσαίες

-αιθουσαία νευρωνίτιδα

-νευρεκτομή του αιθουσαίου

-ακουστικό νευρίνωμα

γ. πυρηνικές

-σύνδρομο WALLENBERG

- Η χρόνια λήψη ηρεμιστικών (όπως βρομαζεπάμη) ή υπνωτικών, όπως ή ζοπικλόνη, δημιουργούν βλάβες στους αιθουσαίους πυρήνες και δέσμες.

3. διαταραχές αισθητικότητας

- σκλήρυνση κατά πλάκας

- πελάγρα

- χρόνιος αλκοολισμός

- κακοήθης αναιμία BIERMER

ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ

1. όγκοι

2. αγγειακές

-αιθουσαία ημικρανία

-ορθοστατική υπόταση

-αθηροσκλήρωση

-ανεπάρκεια της σπονδυλοβασικής αρτηρίας

-αγειακά εγκεφαλικά επεισόδια (έμφρακτα ή αιμορραγίες του εγκεφάλου)

-αναιμία

3. φλεγμονές

-εγκεφαλίτιδες, μηνιγγίτιδες

-αποστήματα εγκεφάλου, παρεγκεφαλίδας

-εμπύρετα νοσήματα

4. σκλήρυνση κατά πλάκας

5. μετατραυματικές

6. επιληψία

Αιτίες - ποσοστά ιλίγγου και Ζάλης.

Ωτολογικές (εσωτερικό αυτί): που αφορούν: περίπου το 50% του συνόλου ιλίγγου - ζάλης

• Καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγο θέσης, (περίπου το 50% των ωτολογικών αιτίων)

• Νόσος Meniere ,(περίπου το 18% των ωτολογικών αιτίων)

• Αιθουσαία νευρίτιδα και λαβυρινθίτιδα (περίπου 14% των ωτολογικών αιτίων)

• Περιλεμφικό Συρίγγιο Perilymph (σπάνια)

• Αμφοτερόπλευρη αιθουσοπάθεια (σπάνια)

• Ακουστικό νευρίνωμα (σπάνια)

• Πολλές άλλες σπάνιες παθήσεις

Νευρολογικές ή Κεντρικές: που αφορούν: περίπου το 5% του συνόλου ιλίγγου - ζάλης

• Εγκεφαλικό επεισόδιο , ημικρανία και άλλες διαταραχές της κυκλοφορίας στον εγκέφαλο: 50% των νευρολογικών - κεντρικών

• Επιληψία: 5%

• Σκλήρυνση κατά πλάκας και άλλες διαταραχές της λευκής ουσίας: 5%

• Εκφύλιση, δυσπλασία Chiari , και άλλες διαταραχές της παρεγκεφαλίδας

• Κινήτωση (Mal de Debarquement σύνδρομο): σπάνια

• Άλλοι: καθόλου ασυνήθιστο

Παθολογικές: 5% του συνόλου ιλίγγου - ζάλης

• χαμηλή αρτηριακή πίεση, συμπεριλαμβανομένων συγκοπή , ορθοστατική υπόταση , καρδιακή αρρυθμία

• παρενέργεια φαρμάκων

Ψυχολογικές: 15% του συνόλου ιλίγγου - ζάλης

• άγχος και διαταραχή πανικού

• υπόκριση

• φοβία

• σύνδρομο σωματοποίησης

Αγνωστες αιτίες: ή διαγνώσεις τόσο ασαφείς ώστε να είναι χωρίς νόημα: 25% του συνόλου ιλίγγου - ζάλης

• Πολυαισθητηριακή ανισορροπία των ηλικιωμένων

• μετα-τραυματική ζάλη

• ψυχογενής ζάλη (όταν αποκλεισθούν όλες οι άλλες)

Φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν παροδική επιδείνωση της ζάλης, ακοής, και εμβοών είναι:

• Αντιισταμινικά, όπως Meclizine και Phenergan.

• Τα αντικαταθλιπτικά, όπως η amitryptyline και άλλου είδους τρικυκλικά

αντικαταθλιπτικά.

• Η ασπιρίνη ή ΜΣΑΦ (φάρμακα όπως η ιβουπροφαίνη και η ναπροξένη) σε μεγάλες δόσεις

• Ηρεμιστικά όπως, διαζεπάμη (Valium), αλπραζολάμη (Xanax), λοραζεπάμη (Ativan), klonazepam (Lexotanil)

• Η βεραπαμίλη και άλλοι αποκλειστές διαύλων ασβεστίου

---------------------------------------------------------------------

Όσο και αν φαίνεται περίεργο, φάρμακα που δίνονται στον ίλιγγο, όπως η διμενυδρινάτη και η βηταιστίνη, που βελτιώνουν στην οξεία φάση τα συμπτώματα, στη χρόνια φάση τα επιδεινώνουν, επειδή εμποδίζουν το κεντρικό νευρικό σύστημα να αναπτύξει μηχανισμούς εξισορρόπησης της βλάβης.

---------------------------------------------------------------------

Φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν μόνιμη ή προσωρινή επιδείνωση της ζάλης, ακοής και εμβοών περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Cis-Platinum (ένα φάρμακο χημειοθεραπείας) και άλλα με βάση την πλατίνα

• Γενταμυκίνη και άλλα αντιβιοτικά σε Mycin, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων δόσεων ερυθρομυκίνης (αν και αυτό ανήκει πραγματικά σε μια διαφορετική ομάδα από ό, τι Γενταμυκίνη)

• Φουροσεμίδη (Lasix) και εθακρινικό οξύ (Edecrin) διουρητικά της αγκύλης

• Η κινίνη

• Γήρανση, ανισορροπία, ζάλη και ίλιγγος

Ζάλη και ανισορροπία είναι ένα εξαιρετικά κοινό πρόβλημα στον πληθυσμό των ηλικιωμένων.

Σε σύγκριση με νεότερα άτομα , η ζάλη σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας δεν είναι μόνο πιο συχνή, αλλά είναι επίσης πιο επίμονη, έχει περισσότερες αιτίες, είναι λιγότερο πιθανό να οφείλεται σε ψυχολογικά αίτια, και προκαλεί μεγαλύτερη ανικανότητα.

Ισορροπία: Ένας από τους κορυφαίους παράγοντες της υγείας για άτομα άνω των 60 μειώνεται. Οι ηλικιωμένοι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από πολλά διαφορετικά είδη των ασθενειών που μπορεί να επηρεάσουν την ισορροπία, όπως ο καταρράκτης, γλαύκωμα, διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και, οι οποίες επηρεάζουν όλες την όραση. Περιφερική νευροπάθεια, η οποία επηρεάζει την αίσθηση θέσης στα πόδια και τα πόδια. Και εκφυλισμό του αιθουσαίου συστήματος .

Η ισορροπία επίσης εξαρτάται από την καλή μυϊκή δύναμη και την κινητικότητα των αρθρώσεων. Η καθιστική ζωή και η αρθρίτιδα ή άλλες παθήσεις των οστών και των μυών μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δύναμη και την κινητικότητα.

Απώλεια ισορροπίας λόγω μυϊκής αδυναμίας εκδηλώνουν συνήθως τα μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, επειδή το ανθρώπινο σώμα χάνει μυϊκή μάζα με την πάροδο των ετών. Όταν οι μύες είναι αδύναμοι, δεν μπορούν να υποστηρίξουν επαρκώς το σωματικό βάρος. Αποτέλεσμα αυτού είναι η κακή στάση του σώματος, εάν το σώμα δεν είναι ορθώς ευθυγραμμισμένο, μια απότομη κίνηση που δεν μπορούν να ελέγξουν οι μύες μπορεί να διαταράξει την ισορροπία και να οδηγήσει σε πτώση.

Ωστόσο, ακόμη και υγιή άτομα άνω των 65 ετών φαίνεται να έχουν περισσότερα προβλήματα από τους νεώτερους ανθρώπους στη διατήρηση της ισορροπίας τους όταν οπτικά στοιχεία δεν είναι διαθέσιμα (π.χ., στο σκοτάδι).

Ζάλη στους ηλικιωμένους μπορεί να είναι αποτέλεσμα προβλημάτων του αιθουσαίου, του εγκεφάλου, και της όρασης, καθώς και από νευροπάθεια, ψυχολογικά αίτια, καθώς και άγνωστα αίτια. Διαταραχές του αιθουσαίου συστήματος, ωστόσο, πιστεύεται ότι είναι η πιο κοινή αιτία της ζάλης σε ηλικιωμένα άτομα, ευθύνονται για περίπου το 50% της ζάλης στους ηλικιωμένους.

Ανατομικές μελέτες έχουν δείξει ότι ο αριθμός των νευρικών κυττάρων του αιθουσαίου συστήματος μικραίνει με την ηλικία, αρχίζοντας από την ηλικία 55. Η απώλεια γίνεται πιο σοβαρή, καθώς προχωρά η ηλικία.

Η αμφοτερόπλευρη αιθουσοπάθεια είναι μια σπάνια διαταραχή του περιφερικού λαβυρίνθου ή του όγδοου νεύρου. Η αιθουσαία δυσλειτουργία μπορεί να προκληθεί από πολλά διαφορετικά αίτια, συμπεριλαμβανομένων τοξικών, μεταβολικών, αυτοάνοσων, αγγειακών, οικογενών, νεοπλασματικών, αναπτυξιακών ή εκφυλιστικών διεργασιών. Οι πιο συχνές αιτίες περιλαμβάνουν ωτοτοξικότητα, αυτοάνοσες διαταραχές, μηνιγγίτιδα, νευροπάθειες, διαδοχική αιθουσαία νευρίτιδα, παρεγκεφαλιδική εκφύλιση, όγκους, και διάφορες ωτολογικές ασθένειες.

Είναι μια σημαντική αιτία προϊούσας διαταραχής της ισορροπίας σε ενήλικες και θα πρέπει να λογαριάζεται ακόμη και όταν η ακοή είναι φυσιολογική και δεν υπάρχουν συνοδά επεισόδια υποτροπιάζοντος ιλίγγου. Περίπου 5% από τα ασταθή άτομα ηλικίας άνω των 75 έχουν διμερή αιθουσαία δυσλειτουργία.

Από όλες τις διαταραχές του αιθουσαίου συστήματος, ο καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσης (BPPV) είναι ένα από τα πιο κοινά.

Αιτίες ζάλης στους ηλικιωμένους και ποσοστά

Περιφερικό αιθουσαίο (Otologic) 56%

Εγκεφαλικού στελέχους / παρεγκεφαλίδα (κεντρικό) 22%

Ιδιοδεκτικότητας (περιφερική νευροπάθεια) 7%

Οπτικό 1%

Ψυχολογικό 3%

Αγνωστος 14%

Περίληψη των αιτιών της ζάλης, της ανισορροπίας και των διαταραχών ακοής.

Timothy C. Hain, MD

Ορισμοί:

• Ζάλη:

  • Ίλιγγος (περιστροφή ή άλλη ψευδαίσθηση κίνησης όπως κλίση, αιώρηση ή παρόρμηση). Ο ίλιγγος προκαλείται γενικά από μια διαταραχή του εσωτερικού αυτιού, αλλά μπορεί επίσης να προκληθεί από μια κεντρική (εγκεφαλική) διαταραχή.

  • Αίσθηση ελαφριάς κεφαλής, επικείμενη λιποθυμία. Η ζαλάδα προκαλείται γενικά από χαμηλή αρτηριακή πίεση και μπορεί να σχετίζεται με ορθοστατική υπόταση ή συγκοπή .

  • Σύγχυση. Γενικά προκαλείται από μεταβολικές (χημεία του αίματος) διαταραχές.

  • Χωρική δυσφορία. Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει όλους τους τύπους ζάλης που δεν καλύπτονται ειδικά από τα παραπάνω, και ισχύει ιδιαίτερα για ζάλη που προκαλείται από ψυχιατρικές διαταραχές.

• Ανισορροπία: Αστάθεια που οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο πτώσης. Η ανισορροπία συνήθως συνοδεύει τη ζάλη, αλλά μπορεί επίσης να είναι ανεξάρτητη. Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός μεμονωμένων αιτιών ανισορροπίας .

• Επίθεση πτώσης : απρόκλητη πτώση χωρίς απώλεια συνείδησης

• Διαταραχή ακοής: Οι διαταραχές της ακοής συνοδεύουν συνήθως τη ζάλη που προκαλείται από διαταραχές του αυτιού. Είναι επίσης συχνές σε άτομα άνω των 50 ετών, με κάθε είδους ζάλη.

Επισκόπηση: Αυτές οι λέξεις χρησιμοποιούνται συχνά με γενικό τρόπο και καλύπτουν μεγάλο αριθμό κατηγοριών ασθενειών. Κάποιος πρέπει να είναι πιο συγκεκριμένος προκειμένου να περιοριστεί σε ένα μικρότερο δυνητικό υποσύνολο διαταραχών.

Αιτίες Ζάλης.

• ωτολογικές (σχετικά με το εσωτερικό αυτί, περίπου το 50% όλων των ζαλάδων)

  • BPPV (καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσης, περίπου 50% του εσωτερικού αυτιού που σχετίζεται)

  • Νόσος Menieres (περίπου 18% του εσωτερικού αυτιού)

  • Αιθουσαία νευρίτιδα και λαβυρινθίτιδα (περίπου 14% του εσωτερικού αυτιού)

  • Περιλέμφικο συρίγγιο (σπάνιο)

  • Διμερής αιθουσαία απώλεια (σπάνια)

  • Ακουστικό νεύρωμα (σπάνια)

  • Πολλές άλλες σπάνιες διαταραχές

• Κεντρικές ή Νευρολογικές (σχετική με τον εγκέφαλο, 5% της ζάλης γενικά)

  • Εγκεφαλικό επεισόδιο , ημικρανία και άλλες διαταραχές της κυκλοφορίας στον εγκέφαλο (50% της νευρολογικής ζάλης)

  • Επιληπτικές κρίσεις (5% από το 5% -- δηλαδή πολύ σπάνια)

  • ΣΚΠ και άλλες διαταραχές της λευκής ουσίας (1%)

  • Παρεγκεφαλιδικός εκφυλισμός , δυσπλασία Chiari και άλλες διαταραχές της παρεγκεφαλίδας (περίπου 2%)

  • Σύνδρομο Mal de Debarquement (σπάνια)

  • Άλλα (όλα ασυνήθιστα)

• Ιατρικές (5-10%)

  • χαμηλή αρτηριακή πίεση, συμπεριλαμβανομένης της συγκοπής , της ορθοστατικής υπότασης , της καρδιακής αρρυθμίας

  • παρενέργεια φαρμακευτικής αγωγής

• Ψυχολογικές (15%)

  • διαταραχή άγχους και πανικού

  • κακοπροαίρετη

  • φοβία

  • σύνδρομο σωματοποίησης

  • Χρόνια υποκειμενική ζάλη (CSD)

  • Φοβικός ίλιγγος θέσης

• Άγνωστες αιτίες ή διαγνώσεις τόσο ασαφείς που δεν έχουν νόημα (25%)

  • Πολυαισθητηριακή ανισορροπία των ηλικιωμένων

  • μετατραυματική ζάλη

  • ψυχογενής ζάλη (όταν η διάγνωση είναι απλώς ένας αποκλεισμός)

Επισκόπηση: Το ποσοστό της ζάλης που αποδίδεται σε αυτές τις κατηγορίες ποικίλλει σημαντικά, αλλά περίπου το 50% όλων των ζαλάδων προκαλείται από διαταραχές του εσωτερικού αυτιού, περίπου το 5% από ιατρικά και νευρολογικά προβλήματα το καθένα, περίπου το 15% από ψυχολογικές διαταραχές και οι υπόλοιποι ασθενείς ( περίπου το 25%) η διάγνωση είναι ουσιαστικά άγνωστη.

Αιτίες Ανισορροπίας

• Αισθητηριακές διαταραχές (απώλεια αίσθησης θέσης, αιθουσαία αίσθηση, οπτική αίσθηση ή συνδυασμός και των τριών). Οποιαδήποτε πηγή ζάλης μπορεί να προκαλέσει ανισορροπία.

  • Ανεπάρκεια Β12 (συχνή)

  • Περιφερική νευροπάθεια (συχνή)

  • Διμερής αιθουσαία απώλεια (σπάνια)

  • Διαταραχή ισορροπίας τυφλών

• Κεντρικές, εγκεφαλικές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένων των ίδιων αιτιών κεντρικής ζάλης που αναφέρονται παραπάνω, συν

  • Ημικρανία (κοινή)

  • Πολλαπλά μικρά εγκεφαλικά επεισόδια (συνήθη)

  • Παρεγκεφαλιδικός εκφυλισμός , δυσπλασία Chiari και άλλες διαταραχές της παρεγκεφαλίδας (μέτρια συχνές)

  • Παρκινσονισμός και σχετικές διαταραχές των βασικών γαγγλίων (μέτρια συχνές)

  • Υδροκεφαλία ή διαρροή ΕΝΥ (σπάνια)

  • Σύνδρομο Mal de Debarquement (σπάνια)

  • ΣΚΠ και άλλες διαταραχές της λευκής ουσίας (σπάνιες)

  • Απομακρυσμένη επίδραση του καρκίνου (σπάνια)

  • οφθαλμουαλονικός μυόκλωνος (σπάνιος)

  • ορθοστατικός τρόμος (εξαιρετικά σπάνιος)

• Περιφερικές (αδυναμία όπως προκαλείται από μυϊκή νόσο) ή διαταραχές του νωτιαίου μυελού.

  • Αυτές είναι κοινές διαταραχές αλλά γενικά στην εικόνα κυριαρχούν άλλα συμπτώματα εκτός από την ανισορροπία

  • Συμπίεση νωτιαίου μυελού (ασυνήθιστη).

    • Οι εμβοές και η ζάλη μπορεί να σχετίζονται με νόσο του αυχένα προκαλώντας κάποια διαγνωστική σύγχυση

Επισκόπηση: Σε ασθενείς με ζάλη, οι περισσότερες ανισορροπίες προκαλούνται από διαταραχές του εσωτερικού αυτιού. Όταν δεν υπάρχει ζάλη, η περισσότερη ανισορροπία είναι κεντρική. Σε ηλικιωμένους ασθενείς, οι πολυαισθητηριακές διαταραχές είναι οι πιο συχνές. Σε νεότερους ασθενείς, τα κεντρικά προβλήματα είναι πιο συχνά.

Αιτίες διαταραχών της ακοής

• Αγώγιμος τύπος (μηχανικός)

  • κερί αυτιού

  • διάτρηση τυμπάνου αυτιού

  • λοίμωξη του μέσου αυτιού ή υγρό

  • διαταραχή των οστών του εσωτερικού αυτιού (οστάρι), όπως η ωτοσκλήρωση

• Αισθητηριακός νευρικός τύπος (τριχωτά κύτταρα ή νεύρο)

  • Presybyacusis (απώλεια ακοής που σχετίζεται με την ηλικία)

  • τραύμα από θόρυβο

  • ακουστικό νεύρωμα (σπάνια)

  • ακτινοβολία (σπάνια)

  • συγγενής (σπάνια)

  • Λοίμωξη λόγω σύφιλης (πολύ σπάνια)

• Κεντρικός τύπος (εγκέφαλος)

  • Εγκεφαλικό επεισόδιο

  • ακουστικό φλοιό

• Ψυχολογικά (κακομεταχείριση)

• Ο μηχανισμός συνήθως ασαφής

  • Ξαφνική απώλεια ακοής

Επισκόπηση: Η μεγάλη πλειονότητα των διαταραχών ακοής είναι νευροαισθητήρια, είτε σχετίζονται με τη γήρανση είτε με την έκθεση στον θόρυβο. Οι αγώγιμες απώλειες ακοής μπορούν γενικά να διορθωθούν με χειρουργική επέμβαση. Οι κεντρικές απώλειες ακοής είναι πολύ σπάνιες. Οι ψυχολογικές απώλειες ακοής είναι επίσης πολύ σπάνιες.

Βιβλιογραφικές αναφορές:

• Hain TC, Herdman SJ. Ζάλη στους ηλικιωμένους. (Ed Sage JI, Mark MH) Practical Neurology of the Elderly. Marcel Dekker Pub, Νέα Υόρκη, Νέα Υόρκη 1996.

• Hain TC. Ίλιγγος και ανισορροπία. Στο: Current Treatment in Neurologic Disease, 5th edn, Eds. R. Johnson and J. Griffin, σελ 8-12, 1997, επίσης στο: Current Therapy in Adult Medicine, 4th edn, Kassirir JP and Greene HL, Mosby, σελ 1358-1361, 1997.

• Hain TC. Approach to the Vertigo Patient In Practical Neurology, Jose Biller (Επιμέλεια), 1997 (καθώς και αρκετές επόμενες εκδόσεις).