Παθογένεια ιλίγγου

Η αίσθηση, το σύστημα της ισορροπίας, και ο ίλιγγος

Η ισορροπία καθορίζεται από ένα πολύπλοκο συνδυασμό πληροφοριών που εισρέουν στον εγκέφαλο, από τα μάτια, τις αρθρώσεις (ιδιοδεκτικότητα), και το λαβύρινθο (εσωτερικό αυτί).

Η αίσθηση της ισορροπίας εξαρτάται από τις φυσιολογικές η όχι αλληλεπιδράσεις:

• -Του λαβυρίνθου, ο οποίος καταγράφει την κατεύθυνση της κίνησης όπως στροφή, εμπρός-πίσω, δεξιά-αριστερά, επάνω-κάτω.

• -Των οφθαλμών που καταγράφουν τη θέση του σώματος στο χώρο καθώς και την κατεύθυνση της κίνησης.

• -Των υποδοχέων πίεσης του δέρματος που ευρίσκονται στα πόδια και ενημερώνουν για το ποιο μέρος του σώματος είναι προς τα κάτω και ακουμπά στο έδαφος.

• -Των αισθητικών υποδοχέων στους μύες, τις αρθρώσεις, και την σπονδυλική στήλη, που ενημερώνουν ποια μέρη του σώματος κινούνται

• -της παρεγκεφαλίδας και του εγκεφάλου που επεξεργάζεται τις πληροφορίες από τα υπόλοιπα τμήματα και ρυθμίζει την μεταξύ τους συνεργασία.

Οποιαδήποτε βλάβη στο φλοιό του εγκεφάλου, στα βασικά γάγγλια, στην παρεγκεφαλίδα ή στα περιφερικά πληροφορικά συστήματα (μάτια, αισθητήρια νεύρα των άκρων και του κορμιού και λαβύρινθος μαζί με το αιθουσαίο νεύρο που τον ενώνει με τον εγκέφαλο) καθώς και στα νεύρα που ενώνουν τα προαναφερθέντα όργανα μεταξύ τους επιφέρει μια «αναστάτωση» που υποκειμενικά την εκλαμβάνουμε ως ίλιγγο (ψευδαίσθηση ότι εμείς ή τα αντικείμενα περιστρέφονται ή κινούνται)

Το κεντρικό νευρικό σύστημα προσπαθεί να αντιρροπήσει τη βλάβη, όσο αυτό όμως δεν συμβαίνει επαρκώς, παραπονιόμαστε για ίλιγγο, ή αστάθεια και κινδυνεύουμε να χάσουμε την ισορροπία μας.

Όταν συμβαίνει οποιαδήποτε οξεία βλάβη σε μία πλευρά του συστήματος ισορροπίας, ο ασθενής μπορεί να αισθάνεται πολύ άρρωστος για ώρες έως μερικές ημέρες με ένα αίσθημα περιστροφής, αστάθειας, ζαλάδας, και συχνά εφίδρωση, ναυτία και έμετο. Αυτό συμβαίνει επειδή τα σήματα που αποστέλλονται από τις δύο πλευρές δεν είναι πλέον είναι ίσα και αντίθετα, και ο εγκέφαλος ερμηνεύει τη διαφορά ως συνεχή κίνηση. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι μετά από αυτή την αρχική περίοδο ο εγκέφαλος αναγνωρίζει ότι τα σήματα που λαμβάνονται από τα αυτιά είναι λανθασμένα, και τα τροποποιεί μέσα από μια διαδικασία που ονομάζεται ανασταλτική δράση της παρεγκεφαλίδας. Όταν λειτουργεί η αναστολή της παρεγκεφαλίδας, η περιστροφή και τα άλλα δυσάρεστα συμπτώματα παρουσιάζουν βελτίωση. Ο ασθενής αισθάνεται ασταθής, επειδή τα σήματα που χρησιμοποιούνται συνήθως για να διατηρήσει την ισορροπία έχουν απενεργοποιηθεί. Ο ασθενής μπορεί, επίσης, να αναφέρει ζάλη ή θολή όραση με τις κινήσεις. Η όραση και η ιδιοδεκτικότητα χρησιμοποιούνται πλέον, για να διατηρήσει την ισορροπία, έτσι ώστε ο ασθενής μπορεί να περπατήσει, αλλά θα αισθάνεται ασταθής και μπορεί να πέσει στο σκοτάδι.

Το πιο σημαντικό σύμπτωμα μιας βλάβης στο σύστημα της ισορροπίας είναι ο ίλιγγος.

Η αίθουσα αποτελείται από τρία ημικυκλικά κανάλια που ανιχνεύουν αλλαγές στην περιστροφική κίνηση, και το ωτολιθοφόρο σύστημα (σφαιρικό και ελλειπτικό κυστίδιο), που ανιχνεύει αλλαγές στην γραμμική κίνηση. Ο εγκέφαλος συνδυάζει τις οπτικές με τις αισθητικές πληροφορίες από το αιθουσαίο σύστημα για τον προσδιορισμό των προσαρμογών που απαιτούνται για να διατηρήσει την ισορροπία του.

Ο λαβύρινθος παράγει τις πληροφορίες για τη γωνιακὴ επιτάχυνση εκμεταλλευόμενος την κινητικὴ αδράνεια της έσω λέμφου μέσα στους ημικυκλίους σωλήνες. Αν η αιθουσαία βλάβη ενοχλεί αυτὸ το τμήμα, τότε το κύριο σύμπτωμα θα είναι ο αυτόματος περιστροφικὸς ίλιγγος. Αν εξ άλλου η βλάβη ενοχλεί τα ωτολιθοφόρα όργανα, που είναι όργανα ευαίσθητα στή γραμμικὴ επιτάχυνση, άρα και στη βαρύτητα, τότε το κύριο σύμπτωμα θα είναι ο γραμμικὸς ίλιγγος, συνήθως τύπου ἀνελκυστήρος, ή σπανιότερα, η διαταραχὴ της αντιλήψεως της καθετότητος, δηλαδὴ η αντίληψη του κόσμου σαν να είχε κλίση (τύπου πύργου της Πίζας, αλλὰ στο σύνολο).

Σε περιπτώσεις τέλος όπου, μετὰ απο βλάβη των ωτολιθοφόρων οργάνων, μερικοὶ ωτόλιθοι έχουν "αποικίσει" τὸ ειδικὸ αισθητήριο του οπισθίου καθέτου ημικυκλίου σωλήνα ή ευρίσκονται ελεύθεροι μέσα σ' αυτόν, τότε δημιουργείται ο λεγόμενος καλοήθης ίλιγγος θέσεως, ο οποίος έχει βίαιο, περιστροφικὸ χαρακτήρα.

Το αιθουσαίο σύστημα μεταδίδει, επίσης, πληροφορίες για την κίνηση της κεφαλής στους μυς του οφθαλμού, που αποτελεί το αιθουσο-οφθαλμικό αντανακλαστικό που βοηθάει στη συνεχή οπτική εστίαση κατά τη διάρκεια της κίνησης. Όταν το αιθουσαίο σύστημα επηρεάζεται, προκαλείται αυτόματη κίνηση των ματιών (νυσταγμός), συχνότερα από κακή λειτουργία της περιστροφικής κίνησης.

Τα αίτια βλάβης στο σύστημα της ισορροπίας μπορεί να είναι:

• -Φυσικά: διαταραχή των αιθουσαίων, οπτικών και σωματοαισθητικών συστημάτων που προκαλείται από ένα εξωτερικό ερέθισμα, όπως η απότομη διακοπή γρήγορων περιστροφικών κινήσεων, το ύψος και η νόσος των ταξιδιωτών. Μπορεί επίσης να προκαλείται από τις αλλαγές της πίεσης, όπως κατά τη διάρκεια πτήσης ή σε καταδύσεις.

• -Παθολογικά: διαταραχή της ισορροπίας στο αιθουσαίο σύστημα λόγω βλάβης κατά μήκος της αιθουσαίας νευρικής οδού (από το έσω ους έως τον εγκεφαλικό φλοιό)

Δείτε περισσότερα για τη Λειτουργία ισορροπίας

Η ισορροπία του σώματός μας είναι μια πολύπλοκη λειτουργία πού τη μαθαίνουμε διαδραστικά από τη στιγμή που γεννιόμαστε. Από το πρώτο μετέωρο και ασταθές βήμα του νηπίου, μέχρι την αξιοθαύμαστη αιώρηση του σχοινοβάτη, μεσολαβούν αναρίθμητα πεσίματα και επανορθώσεις, κατακλίσεις και εγέρσεις, περιστροφές και ταλαντώσεις, που αποτελούν τα επιμέρους στάδια μιας διαδικασίας εκπαίδευσης.

Όταν το σύστημα φτάσει στην πλήρη ωρίμανσή του, μας επιτρέπει να κάνουμε απίστευτα πράγματα, όπως το να οδηγήσουμε ένα μαχητικό αεροσκάφος ή ένα διαστημόπλοιο, ή να περιστρέψουμε το σώμα μας μέσα στο νερό και να κάνουμε μια ακριβή βολή με το κεφάλι προς τα κάτω σε ένα βραχωμένο ψάρι.

Να πως λειτουργεί η ισορροπία στις ακραίες καταστάσεις.

Όπως είπαμε έχουμε δυο λαβυρίνθους, που είναι γεμάτοι με υγρό και πρέπει να λειτουργούν ομοιόμορφα, για να επιτρέπουν στη ζυγαριά μας να ισορροπεί. Έχουν πολύπλοκη κατασκευή, με κυστίδια και ημικύκλιους σωλήνες ( q) που το καθένα είναι εξειδικευμένο να αντιλαμβάνεται ευθύγραμμες και κυκλικές μεταβολές της ταχύτητας ( γραμμική και γωνιακή επιτάχυνση). Βλ.εικ.2

Το υγρό που περιέχουν, προσδίδει την απαραίτητη αδράνεια, που αντιστέκεται στην επιτάχυνση. Φανταστείτε το υγρό λόγω αδράνειας να κινείται σε διεύθυνση αντίθετη από τη φορά της επιτάχυνσης, κάμπτοντας κάποιους λεπτούς μεμβρανώδεις σχηματισμούς, με τρόπο που θυμίζει την ποσειδωνία, όταν αυτή κινείται με τη βοήθεια τού ρεύματος.

Επί πλέον, το σύστημα υποβοηθείται από την όραση και αυτό μπορούμε εύκολα να το καταλάβουμε, αν προσπαθήσουμε να βαδίσουμε σε ευθεία γραμμή φορώντας χοντρά μυωπικά γυαλιά. Τέλος, η εν τω βάθει αισθητικότητα μας δίνει τη δυνατότητα να βαδίσουμε με ισορροπία σε ένα απόλυτα σκοτεινό διάδρομο.

Ας προσπαθήσουμε να εφαρμόσουμε τις καινούριες αυτές γνώσεις μας σε μιά βουτιά στη θάλασσα.

Η εν τω βάθει αισθητικότητα πάει περίπατο, γιατί η βαρύτητα δεν πιέζει μεμονωμένα κάποια περιοχή του σώματός μας, όπως π.χ. πιέζονται τα πέλματά μας κατά τη βάδιση στην ξηρά. Η πίεση από το υγρό περιβάλλον γύρω μας είναι ομοιόμορφη και έτσι χάνουμε την αίσθηση της διεύθυνσης της βαρύτητας της γης.

Η όραση, με την κατάδυση σε θολά ή μπλε νερά, δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει οδηγά σημεία για να προσηλώσει και να μας προσανατολίσει στο χώρο. Το ίδιο συμβαίνει και όταν όλα γύρω μας κινούνται ( έχετε δοκιμάσει να ψαρέψετε λαβράκια μέσα σε ψόφιο φύκι, όταν έχει ρεστία;) Έτσι υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες, παραμένει μόνο του το αιθουσαίο σύστημα, το οποίο τα καταφέρνει οριακά. Υποβάλλοντάς το τώρα σε κινήσεις οι οποίες είναι έξω από τη φύση του και είναι υπερβολικές σε σχέση με τις συνήθεις μετακινήσεις που κάνει στην ξηρά, το σύστημα αποσυντονίζεται.

Ίλλιγος, ανισορροπία, αστάθεια, ζάλη

Με τον όρο «ίλιγγο» εννοούμε την ψευδαίσθηση κίνησης.

Για να διατηρήσουμε την ισορροπία μας χρησιμοποιούμε τους λαβυρίνθους (αιθουσαίο σύστημα), τα μάτια, και την βαθειά αισθητικότητα των αρθρώσεων (ιδιοδεκτική αισθητικότητα). Η επεξεργασία όλων αυτών των ερεθισμάτων γίνεται στον εγκέφαλο. Η δυσλειτουργία ενός εκ των παραπάνω, έχει ως αποτέλεσμα τα ερεθίσματα να είναι μη αναμενόμενα, γεγονός που οδηγεί στη λανθασμένη ερμηνεία τους και στην ψευδή αίσθηση ότι κινούμαστε.

Ίλλιγος λοπόν είναι η ψευδής αίσθηση, περιστροφής των αντικειμένων ή του ίδιου του ασθενούς γύρω από αυτά, ή οποιασδήποτε κίνησης ενώ στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμία μετακίνηση. Άρα ως ίλλιγος χαρακτηρίζεται κάθε κινητική ψευδαίσθηση που αφορά τον εαυτό ή το περιβάλλον είτε είναι περιστροφική είτε όχι (πχ γραμμική, μπρος πίσω ή δεξιά αριστερά). Ο ίλιγγος είναι υποκειμενικό σύμπτωμα μικρής διάρκειας, διαφορετικών διαταραχών, συνήθως όχι σοβαρών που πρέπει όμως να διαγνωσθούν. Συνοδεύεται με διάφορες νευροφυτικές εκδηλώσεις, όπως εμετούς, εφίδρωση, ωχρότητα, ναυτία, ταχυκαρδία ή βραδυκαρδία (λόγω συνδέσεων του λαβυρίνθου με το νευροφυτικό σύστημα) και συχνά εμβοές και βαρηκοΐα(λόγω της γειτνίασης. και του ενιαίου του οργάνου ακοής και ισορροπίας στο εσωτερικό αυτί).

Συμπτώματα:

Ο ίλιγγος πυροδοτείται συχνά από την αλλαγή της θέσης του κεφαλιού. Τα άτομα που βιώνουν συχνά ιλίγγους περιγράφουν ότι αισθάνονται πως:

• - στροβιλίζονται

• - το σώμα τους τίθενται σε κλίση

• - το σώμα τους ταλαντεύεται

• - χάνουν την ισορροπία τους

• - μια δύναμη τους τραβά προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση

Άλλα πιθανά συνοδά συμπτώματα είναι τα εξής:

• - ναυτία

• - νυσταγμός (ανεξέλεγκτη κίνηση των ματιών)

• - πονοκέφαλος

• - εφίδρωση

• - απώλεια ακοής ή κουδούνισμα στα αυτιά

• Τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν από μερικά λεπτά έως μερικές ώρες.

Η ανισορροπία και η αστάθεια είναι πραγματικές διαταραχές της ισορροπίας μεγαλύτερης συνήθως διάρκειας.

Η ζάλη είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιούν οι ασθενείς για κάθε ακαθόριστο δυσάρεστο αίσθημα στο κεφάλι, από πίεση, βάρος ή κενό στο κεφάλι, θόλωση (θολούρα), τάσεις λιποθυμίας, αίσθημα αδυναμίας ή πτώσης, διαταραχές της οράσεως, ορθοστατική υπόταση, κρίσεων πανικού, μέχρι τη βαριά ζαλάδα, την ανισορροπία και τον ίλιγγο. Οι γιατροί όμως χωρίζουν τη ζάλη σε αυτήν που προκαλείται από πραγματικές διαταραχές του συστήματος της ισορροπίας (αιθουσαία αληθής ζάλη, δηλ ίλιγγος- ανισορροπία και η αστάθεια) και στην κοινή ζάλη (μη αιθουσαία ψευδής ζάλη) που προκαλείται από όλες τις υπόλοιπες αιτίες.

Ο Ίλλιγος, η ανισορροπία-αστάθεια, και η αιθουσαία ζάλη οφείλονται σε βλάβες του συστήματος της ισορροπίας, που μπορεί να είναι περιφερικές ή κεντρικές.

Μορφές ιλίγγου

Υπάρχουν δύο μορφές ιλίγγου:

• Περιφερικός ίλιγγος όταν υπάρχει πρόβλημα με το μέρος του έσω ωτός, που ελέγχει την ισορροπία, ή με το ακουστικό νεύρο,

• Κεντρικός ίλιγγος όταν υπάρχει κάποιο πρόβλημα στον εγκέφαλο, ιδιαίτερα στο εγκεφαλικό στέλεχος ή την παρεγκεφαλίδα.

Ο περιφερικός ίλιγγος προκαλείται από αίτια που προσβάλλουν τα αυτιά και πιο συγκεκριμένα τα όργανα ισορροπίας στο εσωτερικό αυτών. Αποτελεί το συχνότερο τύπο ιλίγγου, συνοδεύεται συνήθως από θορυβώδη συμπτώματα και

χαρακτηρίζεται από:

• έντονη ναυτία και έμετο

• επηρεασμό της ακοής ή εμβοές

• επιδείνωσή του κατά την αλλαγή θέσης της κεφαλής

• ανακούφιση κατά την κατάκλιση ή την παραμονή της κεφαλής σε ακίνητη θέση και μάλιστα προς το υγιές αυτί

• παρέκκλιση κατά την βάδιση.

Μπορεί να εμφανιστεί ως αποτέλεσμα:

• τραυματισμών της κεφαλής

• φλεγμονών

• όγκων του αυτιού

• διαταραχών του υγρού που βρίσκεται στο εσωτερικό των οργάνων ισορροπίας του αυτιού.

• διαταραχών της κυκλοφορίας του αίματος στο λαβύρινθο

Ο κεντρικός ίλιγγος από την άλλη πλευρά προκαλείται από καταστάσεις που διαταράσσουν την ομαλή λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος (εγκέφαλος ή νωτιαίος μυελός). Χαρακτηρίζεται συνήθως από:

• ήπια ναυτία ή πλήρη απουσία αυτής

• απουσία συσχέτισης με τη θέση της κεφαλής

• απουσία αξιόλογης παρέκκλισης του σώματος

• συνοδή νευρολογική σημειολογία(μουδιάσματα ή αδυναμία προσώπου ή άκρων).

Ανάμεσα στις συχνότερες αιτίες του ιλίγγου αυτού του τύπου περιλαμβάνονται:

• οι κακώσεις της κεφαλής

• τα εγκεφαλικά επεισόδια

• η σκλήρυνση κατά πλάκας

• οι εγκεφαλικοί όγκοι.

Περιφερικός ίλιγγος

Ίλιγγος που σχετίζεται με τις περιοχές στο εσωτερικό αυτί (οπίσθιος λαβύρινθος), που ελέγχουν την ισορροπία (το ελλειπτικό και το σφαιρικό κυστίδιο, ημικύκλιους σωλήνες), ή το ακουστικό νεύρο (που συνδέει το εσωτερικό αυτί με το εγκεφαλικό στέλεχος).

μπορεί να προκληθεί από:

• Καλοήθης ίλιγγος θέσης (επίσης ονομάζεται καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσης)

• Φάρμακα όπως οι αμινογλυκοσίδες, σισπλατίνη, διουρητικά, ή σαλικυλικά

• Τραυματισμός (όπως τραυματισμός στο κεφάλι)

• Λαβυρινθίτιδα

• Νόσο του Meniere

Ίλιγγος που σχετίζεται με προβλήματα στο αιθουσαίο νεύρο μπορεί να προκληθεί από:

• Φλεγμονή (αιθουσαία νευρωνίτιδα)

• Πίεση στο νεύρο συνήθως από καλοήθεις όγκους, όπως ένα μηνιγγίωμα ή ακουστικό νευρίνωμα

Κεντρικός ίλιγγος

Ίλιγγος που σχετίζεται με τον εγκέφαλο, ιδιαίτερα το εγκεφαλικό στέλεχος ή το πίσω τμήμα του εγκεφάλου (παρεγκεφαλίδα).

μπορεί να προκληθεί από:

• Αγγειακά αίτια (εγκεφαλικά επεισόδια)

• Φάρμακα (αντιεπιληπτικά, η ασπιρίνη, οινόπνευμα)

• Ημικρανία (αιθουσαία ημικρανία)

• Σκλήρυνση κατά πλάκας

• Επιληψία (σπάνια)

• Όγκους

Εκτίμηση και διαχείριση του ασθενούς με ζάλη ΕΔΩ και ΕΔΩ

ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ΔΙΑΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΙΛΙΓΓΟΥ

1. Ιλιγγος θέσης ,περιστροφικός ίλιγγος διάρκειας 5 εως 20 δευτερόλεπτα ,πιθανόν με νευροφυτικά συμπτώματα

α. Χωρίς προβλήματα ακοής ,χωρίς πονοκεφάλους

α1.Εαν ο ασθενης είναι ακομα σε κρίση κατα την εξέταση , ο χειρισμός του Hallpike προκαλεί περιστροφικό παροξυσμικό ίλιγγο , με εξοικείωση παρατηρίσιμη με άμεση εξέταση. Καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσης ή κουπουλολιθίαση του οπισθίου ημικυκλίου σωλήνα.

α2.Κατα την κλινική εξέταση ή την ηλεκτρονυσταγμογραφική καταγραφή ,παρατηρούνται συμπτώματα κεντρικής βλάβης :σακκαδική οφθαλμική παρακολούθηση , κατακόρυφος κατώτερος νυσταγμός , αρνητικό τεστ προσήλωσης ,δυσμετρικές σακκαδικές κινήσεις. Μικρός όγκος της παρεγκεφαλίδας ή δυσμορφία Arnold - Chiari

β. Χωρίς προβλήματα ακοής ,με πονοκεφάλους. Παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο σπονδυλοβασικού συστήματος

γ.Με προβλήματα ακοής ,χωρίς πονοκεφάλους

Αύξηση της πίεσης στον έξω ακουστικό πόρο του ωτός με βαρηκοία προκαλεί ίλιγγο και νυσταγμό -Λαβυρινθικό συρίγγιο

δ. Με προβλήματα ακοής ,με πονοκεφάλους

Συμπτώματα κεντρικής βλάβης (βλέπε παραπάνω) - όγκος παρεγκεφαλίδας ισχαιμικό επεισόδιο

2. Οχι ίλιγγος αλλά μάλλον αίσθηση ιλίγγου με αμφίπλευρη φωταισθησία ,παραισθησία ,ακοαισθησία.

Μέτρηση πίεσης στην όρθια και ξαπλωτή στάση - ορθοστατική υπόταση

3. Μεγάλες κρίσεις περιστροφικού ιλίγγου που διαρκούν 5 λεπτά μέχρι 5 ώρες

α. Χωρίς προβλήματα ακοής ,με πονοκεφάλους.

α1.Φυσιολογικές νευρολογικές εξετάσεις - Ημικρανία

β. Με προβλήματα ακοής ,χωρίς πονοκεφάλους

Μονοπλευρη νευροαισθητήρια βαρηκοία κοχλιακού τύπου- Νόσος Meniere

Βαρηκοία οπισθοκοχλιακού τύπου - ακουστικό νευρίνωμα

Βαρηκοια αγωγιμότητας ή μικτού τύπου με κανονικό τυμπανόγραμμα - Ωτοσπογγίωση

Βαρηκοια αγωγιμότητας ή μικτού τύπου μη κανονικό τυμπανόγραμμα - Χρόνια ωτίτιδα

γ. Χωρίς προβλήματα ακοής ,χωρίς πονοκεφάλους

Ολες οι ακουστικές εξετάσεις κανονικές -"επαναλαμβανόμενη αιθουσαία συνδρομή" ,παροξυσμικός ιδιοπαθής ίλιγγος.

4. Ενας πολύ δυνατός περιστροφικός ίλιγγος που διαρκεί αρκετές ημέρες ,με έντονα νευροφυτικά συμπτώματα που συχνά οδηγούν σε λάθος διάγνωση.

α. Χωρίς προβλήματα ακοής ,χωρίς πονοκεφάλους

α1.Απομονωμένος ,ιδιοπαθής ή σε περίπτωση ιικής η αγγειακής πάθησης - αιθουσαία νευροπάθεια

α2.Ερπης ζωστήρας ,σύνδρομο Ramsey-Hunt - νευρίτιδα απο έρπη ζωστήρα

β. Με προβλήματα ακοής ,χωρίς πονοκεφάλους

β1.Σε περιπτώσεις τραυματισμού ,περιλεμφικό συρίγγιο -διαλαβυρινθική ρήξη

β2.Σε περίπτωση ατυχήματος κατάδυσης - ατύχημα τραυματισμού απο πίεση σε κατάδυση

γ. Με πονοκεφάλους ,χωρίς προβλήματα ακοής

Η θερμική εξέταση δεν αποκαλύπτει πρόβλημα , το ΗΝΓ υποδεικνύει ενδείξεις κεντρικής βλάβης- αγγειακό επεισόδιο

5. Αίσθηση γραμμικής μετατόπισης

Αντίδραση οφθαλμικής απόκλισης -απόκλιση απο την υποκειμενική κατακόρυφο -απόκλιση προς τα πλάγια κατά την βάδιση - ωτολιθικό σύνδρομο.

6. Αστάθεια

α. Με προβλήματα ακοής

Μονόπλευρη βαρηκοία - Ακουστικό νευρίνωμα

β. Χωρίς προβλήματα ακοής (κοχλιακή βλάβη )

β1.Μέτρια αμφίπλευρη περιφερική βλάβη - Πρεσβυαστάθεια

β2.βλάβη των οδών ιδιουποδοχής των κινητικών κέντρων και κινητικής αντίδρασης - πρεσβυαταξία

β3.βλάβες του ωτολιθοφόρου συστήματος - κουπουλολιθίαση

β4.σημαντική αμφίπλευρη πάθηση της αίθουσας , που αποδεικνύεται με θερμική εξέταση - αμφίπλευρη βλάβη της

αίθουσας τπυπου ωτοτοξικότητας των αμινογλυκοσιδών -ημικρανία

β5.Νευρολογική εξέταση ,ΗΝΓ με κεντρική βλάβη - νευρολογικο εκφυλιστικό σύνδρομο -κρανιακός τραυματισμός.

7. Αίσθηση αστάθειας

Συνθήκες : όλες οι νευρολογικές εξετάσεις και ΗΝΓ κανονικές -αγοραφοβία και άλλα ψυχολογικά προβλήματα

Διαφορική διάγνωση μεταξύ περιφερικού και κεντρικού ιλίγγου

• α. Ο περιφερικός ίλιγγος στην δοκιμασία Dix-Hallpike παρουσιάζει λανθάνοντα χρόνο στα συμπτώματα και έναρξη του νυσταγμού από 2 έως 40 δευτερόλεπτα, ενώ αντίθετα ο κεντρικός ίλιγγος δεν έχει λανθάνοντα χρόνο.

• β. Η συμπτωματολογία του ιλίγγου στον περιφερικό ίλιγγο είναι σοβαρή, ενώ στον κεντρικό ίλιγγο είναι ηπιότερη. Ο ίλιγγος και ο νυσταγμός κεντρικής αιτιολογίας δεν επιδεινώνεται με την κίνηση της κεφαλής.

• γ. Η διάρκεια του νυσταγμού είναι συνήθως μικρότερη του 1 λεπτού στον περιφερικό ίλιγγο και μεγαλύτερη στον κεντρικό.

• δ. Ο περιφερικός ίλιγγος εμφανίζει κόπωση και εξασθένιση, ενώ ο κεντρικός δεν εμφανίζει.

• ε. Στον περιφερικό ίλιγγο είναι δυνατό να συνυπάρχει απώλεια ακοής ή εμβοή, ενώ στον κεντρικό όχι.

• ζ. Στον περιφερικό ίλιγγο δεν υπάρχει άλλη εστιακή νευρολογική σημειολογία, ενώ αντίθετα στον κεντρικό υπάρχει. Είναι ασυνήθιστο ο ίλιγγος να είναι το μοναδικό σύμπτωμα σε ΑΕΕ.

• η. Στον περιφερικό ίλιγγο υπάρχει μονόπλευρη αστάθεια αλλά ο ασθενής δύναται να βαδίζει, ενώ στον κεντρικό ίλιγγο υπάρχει σοβαρή αστάθεια και ο ασθενής πέφτει, καθώς βαδίζει.

• θ. Ο περιφερικός νυσταγμός είναι τυπικά οριζόντιοστροφικός, όχι γνήσια οριζόντιος ή στροφικός και σίγουρα δεν είναι κάθετος.

• ι. Ο περιφερικός νυσταγμός είναι συνήθως μονόπλευρος, ενώ ο κεντρικός μπορεί να είναι μονόπλευρος ή αμφοτερόπλευρος. Η φορά της αργής φάσης του περιφερικού μονόπλευρου νυσταγμού καταδεικνύει τον παθολογικό λαβύρινθο. Ο νυσταγμός είναι πιο ορατός, όταν ο ασθενής κοιτάζει προς τη φορά της γρήγορης φάσης, λιγότερο στη μέση θέση και ακόμη λιγότερο στην αντίθετη κατεύθυνση.

• κ. Σημαντικό στοιχείο στην διάγνωση του περιφερικού ιλίγγου είναι ότι ο νυσταγμός καταστέλλεται όταν επιτρέπεται η οπτική καθήλωση. Αντίθετα όταν άρεται η οπτική καθήλωση (όπως στο σκοτάδι, στο οφθαλμοσκόπιο ή στα γυαλιά Frenzel ή στην υπέρυθρη βίντεο-νυσταγμογραφία) η ένταση του νυσταγμού αυξάνεται (Fixation off sensitivity), δηλαδή η αργή φάση του νυσταγμού αυξάνεται. Το αντίθετο συμβαίνει στον κεντρικό νυσταγμό. Η ικανότητα του νυσταγμού να μην καταστέλλεται στην οπτική καθήλωση (π.χ. στο φως), δηλώνει άθικτους κεντρικούς (ιδίως παρεγκεφαλιδικούς) μηχανισμούς.

« Μεμονωμένος ίλιγγος με υπεροξεία έναρξη που επιμένει, με κεφαλαλγία ειδικά ινιακή, ή/και κώφωση, πιθανότερα οφείλεται σε αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο της παρεγκεφαλίδας »

Μια πρακτική προσέγγιση διαφοροδιάγνωσης στο οξύ επεισόδιο ιλίγγου

Οι ασθενείς που παρουσιάζουν συμπτώματα οξέος επεισοδίου ιλίγγου αποτελούν διαγνωστική πρόκληση για τον κλινικό ιατρό. Οι κυριότερες αιτίες είναι η οξεία μονόπλευρη περιφερική αιθουσαιοπάθεια (αιθουσιαία νευρίτιδα), αγγειακό εγκεφαλικό, ημικρανία.

Ο έλεγχος σακαδικών κινήσεων κατά την παρατήρηση σταθερού στόχου στις στροφικές κινήσεις της κεφαλής (Halmagyi Head Thrust Test) χρησιμεύει σε περιπτώσεις οξείας κατάστασης διότι, μεταξύ των ανωτέρω τριών πιθανών διαγνωστικών εναλλακτικών, θα είναι θετικός μόνο σε ασθενείς με αιθουσαία νευρίτιδα.

Ιστορικό οξέος επεισοδίου ιλίγγου και αιφνίδια απώλεια ακοής παραπέμπει στη νόσο του Ménière αλλά ο κλινικός πρέπει να προσέχει την περίπτωση αγγειακού επεισοδίου της πρόσθιας κάτω παρεγκεφαλιδικής αρτηρίας που μπορεί να προκαλέσει έκπτωση της ωτοκοχλιακής λειτουργίας λόγω περιφερικής αιθουσαιο-κοχλιακής ισχαιμίας, αν και η επακόλουθη νευρολογική σημειολογία θα έπρεπε να εξαλείψουν οποιαδήποτε διαγνωστική ασάφεια.

Άλλες σπανιότερες μορφές οξέως ιλίγγου μπορεί να καταγραφούν σε τμήμα εκτάκτων περιστατικών. Όπως είναι γνωστό, απαιτείται πάντα προσεκτική μελέτη του ιστορικού καθώς και εστιασμένη εξέταση για την αξιολόγηση και τη διαχείριση του οξέος επεισοδίου του ιλίγγου.

Halmagyi Head Thrust Test ο τρόπος που γίνεται για τον οριζόντιο σωλήνα.

Φυσιολογικό Halmagyi Head Thrust Test.

Παθολογικό Halmagyi Head Thrust Test για τον δεξιό οριζόντιο σωλήνα.

Halmagyi Head Thrust Test ο τρόπος που γίνεται για τους κάθετους σωλήνες.