Ακουστικά προκλητά δυναμικά

Τα ακουστικά προκλητά δυναμικά είναι ηλεκτρονική αντικειμενική μέθοδος εξέτασης της ακοής, που καταγράφει τα ηλεκτρικά δυναμικά στα οποία μετατρέπονται τα ηχητικά κύματα στο ακουστικό νεύρο και τον εγκέφαλο. Είναι η μέθοδος πρώτης επιλογής για διάγνωση της παιδικής βαρηκοΐας από τη γέννηση έως και τα 3 χρόνια της ζωής.

Με τη μέθοδο αυτή καταγράφουμε με ηλεκτρόδια που τοποθετούνται στο κεφάλι, τις απαντήσεις του ακουστικού νευρικού συστήματος σε διάφορες εντάσεις ήχου. Στο τέλος της εξέτασης γνωρίζουμε αν η ακοή του παιδιού είναι φυσιολογική ή αν υπάρχει βαρηκοΐα. Η εφαρμογή τους σε νεογνά και βρέφη ηλικίας μικρότερης των έξι μηνών θεωρείται πολύ αξιόπιστη και η εξέταση μπορεί να γίνει ακόμη και όταν το παιδί κοιμάται ή είναι σε ήπια καταστολή ή νάρκωση (για παιδιά που δε συνεργάζονται). Το παιδί πρέπει να κοιμάται. Αν είναι ξύπνιο, τότε οι κινήσεις του σώματος του, του στόματος και των βλεφάρων παράγουν παράσιτα τα οποία αλλοιώνουν το σήμα που θέλουμε να καταγράψουμε. Πολύ σπάνια μπορούμε να καταγράψουμε τα ακουστικά προκλητά δυναμικά σε παιδί που είναι ξύπνιο.

Είναι μια μέθοδος εκτίμησης των προβλημάτων ακοής, η οποία χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις όπου δεν μπορεί να εφαρμοστεί η τονική ακουομετρία, λόγω έλλειψης συνεργασίας του εξεταζόμενου ή λόγω του νεαρού της ηλικίας του. Η εκτίμηση της ακοής γίνεται με την εξέταση των ηλεκτρικών δυναμικών του περιφερειακού και του κεντρικού οργάνου της ακοής που δημιουργούνται σε απόκριση ηχητικών ερεθισμάτων.

Στα ακουστικά προκλητά δυναμικά του εγκεφαλικού στελέχους(ABR) χορηγούνται, ακουστικά ερεθίσματα με τη μορφή κλίκ (clicks=μια σειρά από διακοπτόμενους ήχους), τα οποία προκαλούν νευροηλεκτρική δραστηριότητα(ηλεκτρικά δυναμικά) της κεντρικής ακουστικής οδού(ακουστικό νεύρο και εγκέφαλος) για 12,5 msec μετά από την εκπομπή τους, η οποία και καταγράφεται με ηλεκτρόδια, που τοποθετούνται στο κεφάλι του εξεταζόμενου.

Οι πρώτες πέντε κορυφές(κύματα Ι εως V)που καταγράφονται με την μορφή γραφικής παράστασης από ένα κομπιούτερ, αξιολογούνται ως προς το μέγεθος και το χρόνο που μεσολάβησε από τη χορήγηση του ακουστικού ερεθίσματος έως την εμφάνισή τους(καθυστέρηση ή λανθάνων χρόνος).

Τα ακουστικά προκλητά δυναμικά του εγκεφαλικού στελέχους αποτελούν σήμερα την πιο αξιόπιστη μέθοδο αντικειμενικής εκτίμησης της ακουστικής λειτουργίας, που χρησιμοποιείται

• 1)στην ανιχνευτική εξέταση της ακοής των νεογνών,

• 2)στη διάγνωση και στη διαφορική διάγνωση της βαρηκοΐας (ακουστικό νευρίνωμα).

Η μέθοδος χρησιμοποιείται επίσης στη διεγχειρητική παρακολούθηση της ακουστικής λειτουργίας (monitoring) σε επεμβάσεις(π.χ. ακουστικό νευρίνωμα, όγκοι γεφυροπαρεγκεφαλιδικής γωνίας) και σε ασθενείς που βρίσκονται σε κωματώδη κατάσταση.

Η διαγνωστική αξία της μεθόδου, οφείλεται στη μεγάλη ευαισθησία και ειδικότητα που διαθέτει για την αντικειμενική εκτίμηση της ανατομικής και λειτουργικής ακεραιότητας του ακουστικού συστήματος.

Η κυματομορφή ABR, αποτελείται από τα βασικά κύματα Ι–III–V. Το αποτέλεσμα της εξέτασης αξιολογείται από την παρουσία ή μη της κυματομορφής, από τη μορφολογία των κυμάτων, από το εύρος (amplitude), τον λανθάνοντα χρόνο (wave latency) και τους διακυματικούς χρόνους (interwave latency).

ΑΚΟΥΣΤΙΚΑ ΠΡΟΚΛΗΤΑ ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΟΥΣ (ΑΠΔΣ) ή (ABR)

• Είναι πολύ μικρά δυναμικά εύρους περί ένα μν.

• Μπορούν να εγγραφούν μακριά από τον τόπο παραγωγής.

• Καταγράφονται κύρια (5) πέντε κύματα ή (7) επτά.

• Το 1ο κύμα Ι παρουσιάζεται 1.5-2 ms μετά την πρόκληση. Προέρχεται από τον κοχλία. Πολύ καθαρό στα παιδιά λιγότερο στους μεγάλους.

• Το 2ο κύμα ΙΙ έχει λανθάνοντα χρόνο (ΛΧ) 3 ms και προέρχεται από την περιοχή των κοχλιακών πυρήνων.

• Το κύμα ΙΙΙ λανθ. Χρόνου 4 ms προέρχεται από το σύμπλεγμα ελαίας.

• Κύμα ΙV λανθ. Χρόνου 5 ms από τον έσω λημνίσκο.

• Κύμα V λανθ. χρόνου 6 ms από τα διδύμια.

• Κύμα VΙ λανθ. χρόνου 7-8 ms προέλευση δεν έχει προσδιοριστεί.

• Κύμα VΙΙ λανθ. χρόνου 9 ms προέλευση άγνωστη.

• Τα κύματα ΙΙ και ΙV πολλές φορές είναι δυσδιάκριτα, ενώ στα βρέφη πρακτικά δεν υφίστανται.

• Το κύμα με το μεγαλύτερο ύψος (το πλέον ευδιάκριτο στο διάγραμμα) είναι φυσιολογικά το κύμα V, ενώ ο λόγος ύψους V/Ι μπορεί να έχει κλινική χρήση.

Οι φυσιολογικοί λανθάνοντες χρόνοι των κυμάτων στους ενήλικες είναι περίπου 2 msec για το κύμα Ι, περίπου 4 msec για το κύμα ΙΙΙ και περίπου 6 msec για το κύμα V. Ο διακυματικός χρόνος Ι-V είναι κατά μέσο όρο στον γενικό πληθυσμό 4,4 msec.

Στα βρέφη και τα νεαρά νήπια οι χρόνοι είναι αυξημένοι και μειώνονται σταδιακά καθώς το παιδί μεγαλώνει. Ο λανθάνων χρόνος του κύματος Ι φθάνει στο επίπεδο του ενήλικα περίπου στην ηλικία των 3 μηνών, ενώ αυτός του κύματος V φθάνει στο επίπεδο του ενήλικα περίπου στην ηλικία των 2 ετών.

Αυτή η μεταβολή πιθανώς αντανακλά στην εξέλιξη της μυελίνωσης των νευραξόνων ή στην αύξηση της διαμέτρου τους.

Τα ABR έχουν αξία και για την ακουολογική διάγνωση αλλά και για την πρώιμη διάγνωση της κατά πλάκας σκλήρυνσης (disseminated sclerosis) ή άλλων βλαβών τον στελέχους.

Σε οπισθοκοχλιακές βλάβες γενικά παρατηρείται ανώμαλη μορφολογία της κυματομορφής, απουσία κυμάτων, επιμήκυνση λανθάνοντα χρόνου και διακυματικού χρόνου. Η τυπική κυματομορφή στις περιπτώσεις αυτές είναι αυτή που χαρακτηρίζεται από φυσιολογικό κύμα Ι και απουσία των άλλων κυμάτων. Έχει φανεί, όμως, τελικά ότι υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις στις οποίες βρίσκονται άλλα ευρήματα, όπως απουσία όλων των κυμάτων, παρουσία των κυμάτων, αλλά με καθυστερημένους λανθάνοντες και διακυματικούς χρόνους, διαταραχές των ABR από το αντίπλευρο ους, ακόμα και απολύτως φυσιολογικές κυματομορφές. Ένα άλλο εύρημα που αξιολογείται είναι, σε περιπτώσεις που καταγράφονται κυματομορφές, ο λόγος του ύψους V/Ι. Ο λόγος αυτός είναι φυσιολογικά μεγαλύτερος από 1. Σε περίπτωση V/Ι<1 αυξάνεται η υπόνοια όγκου της γεφυροπαρεγκεφαλιδικής γωνίας.