Dr. Λάμπρος Ι. Καρελάς - Ωτορινολαρυγγολόγος Χειρουργός Κεφαλής και Τραχήλου - Ν.Χαρίτου 7 Καρδίτσα/Τηλ. 2441029674 Κιν. 6932240365 lkarelas@yahoo.gr
Dr. Λάμπρος Ι. Καρελάς MD
Ωτορινολαρυγγολόγος - Χειρουργός Κεφαλής και Τραχήλου
Ειδικευθείς στην ΩΡΛ Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών
Μετεκπαιδευθείς στη Γερμανία HNO Κλινική του Πανεπιστημίου Ερλάνγκεν Νυρεμβέργη.
☎️ Τηλ. 2441029674 Κιν. 6932240365 🌐 lkarelas@yahoo.gr facebook
Το νυσταγμογράφημα περιλαμβάνει τρία βασικά πρωτόκολλα δοκιμών:
1) οφθαλμικές δοκιμές κινητικότητας
2) δοκιμές θέσεως
3) Θερμικός ερεθισμός.
Οι οφθαλμικές δοκιμές κινητικότητας που χρησιμοποιούνται για να αποκλειστεί η παρουσία υποκείμενου αυτόματου απρόκλητου νυσταγμού, θα βοηθήσουν στην αξιολόγηση του VOR.
Οι δοκιμές θέσεως θα βοηθήσουν να προσδιοριστούν τα συμπτώματα του ασθενούς σχετικά με τη θέση της κεφαλής στο χώρο
Dix Hallpike to Diagnose BPPV Dizziness
Τέλος, οι θερμικές δοκιμασίες αναλύουν την ένταση απόκρισης του αιθουσαίου συστήματος του ασθενούς και καθορίζουν αν η αιθουσαία λειτουργία είναι παρούσα και συμμετρική ή απούσα σε όλες τις θερμικές δοκιμές.
eVNG Caloric Test Demo
Electronystagmography (ENG)
Από το νυσταγμογράφημα θα βρεθεί αν πάσχει πραγματικά το αιθουσαίο σύστημα της ισορροπίας, κεντρικά ή περιφερικά, αριστερά ή δεξιά, και πόσο.
Αυτό το αποτέλεσμα θα συσχετιστεί με το ιστορικό, την κλινική εικόνα, τις άλλες δοκιμασίες που έγιναν και τις υπόλοιπες εξετάσεις, για να καταλήξουμε στη διάγνωση και την ακριβή αιτία, ώστε να δοθεί η κατάλληλη θεραπεία.
Ο έλεγχος της λειτουργίας του λαβυρίνθου γίνεται με το νυσταγμογράφημα, και τη βοήθεια κατά πρώτον των θερμικών εξετάσεων. Σε αυτή την εξέταση εισάγεται διαδοχικά κρύο και ζεστό νερό σε κάθε αφτί. Η διαφορά στη θερμοκρασία του νερού από τη φυσιολογική θερμοκρασία του σώματος είτε ενεργοποιεί (ζεστό) είτε αναστέλλει (κρύο) το όργανο της ισορροπίας σε κάθε αφτί εναλλακτικά. Αυτό προκαλεί μια αίσθηση ψευδούς κίνησης (ίλιγγος) και μια ρυθμική κίνηση των ματιών που ονομάζεται νυσταγμός και μπορεί να γίνει ορατός αν κάποιος παρακολουθήσει τα μάτια από κοντά ή και να καταγραφεί.
Δηλαδή στη διάρκεια αυτής της εξέτασης γίνεται διέγερση του λαβυρίνθου με ψυχρό - θερμό διακλυσμό και καταγράφονται οι νυσταγμικές κινήσεις. Με τον τρόπο αυτό, συγκρίνοντας τη λειτουργία των δύο λαβυρίνθων μπορούμε να συμπεράνουμε αν υπάρχει υπαισθησία.
Κατά τη διάρκεια του νυσταγμογραφήματος γίνονται επίσης, οι δοκιμές θέσεως, οι Dix-Hallpike ελιγμοί, και οι οπτοκινητικές δοκιμασίες με τις οποίες ελέγχονται οι σακκαδικές κινήσεις, η παρακολούθηση στόχου, και ο οπτοκινητικός νυσταγμός.
Οι οπτοκινητικές δοκιμασίες αυτές είναι παθολογικές σε προβλήματα κεντρικής αιτιολογίας.
Σακκαδικές κινήσεις
Παρακολούθηση στόχου
Dr. Glen Zielinski explains saccadometry
Diagnosing and evaluating balance problems in conc
Οπτοκινητικός νυσταγμός
Optokinetic Nystagmus
Τεστ κίνησης κεφαλής- Head shake nystagmus test
Δοκιμές θέσεως, Dix-Hallpike ελιγμοί
Video-νυσταγμογράφημα
Το νυσταγμογράφημα (Video ή ηλεκτρο-νυσταγμογράφημα) είναι η σημαντικότερη εξέταση για τη διάγνωση του ιλίγγου γιατί δείχνει:
1) αν πρόκειται για πραγματικό ίλιγγο και όχι για άλλη απλή ζάλη.
2) αν είναι κεντρικός (από τον εγκέφαλο) και άρα σοβαρός ή περιφερικός (από τον λαβύρινθο) και ως εκ τούτου λιγότερο ανησυχητικός.
3) την πλευρά που πάσχει δηλ. αριστερά η δεξιά.
Το νυσταγμογράφημα (δοκιμές θέσεως, οι Dix-Hallpike ελιγμοί, οι οπτοκινητικές δοκιμασίες, και οι θερμικές δοκιμασίες με ψυχρό - θερμό διακλυσμό) διαρκεί λιγότερο από μία ώρα είναι ανώδυνη και ακίνδυνη εξέταση, και το μόνο που αισθάνεται ο εξεταζόμενος είναι η ελαφριά ζάλη που προκαλείται από το κρύο και μετά το ζεστό νερό, που εισάγεται για 20(15-40) sec πρώτα στο δεξιό και μετά στο αριστερό αυτί (και ερεθίζει τους λαβυρίνθους) από ειδικό μηχάνημα, ενώ ταυτόχρονα ένα άλλο μηχάνημα ο νυσταγμογράφος καταγράφει τον νυσταγμό (τις κινήσεις των ματιών που προκαλούνται επειδή υπάρχουν νευρικές συνδέσεις μεταξύ ματιών και λαβυρίνθων) με τη μέγιστη αντίδραση να εμφανίζεται συνήθως στα 60-90 δευτ. και που διαρκεί έως 2 λεπτά. Οι θερμοί διακλυσμοί προκαλούν νυσταγμό προς το εξεταζόμενο αυτί ενώ οι ψυχροί το αντίθετο. Στα περίπου 60 δευτερόλεπτα, ασθενής ανοίγει τα μάτια και τα καθηλώνει σε ένα φωτεινό σημείο. Κανονικά αυτό προκαλεί καταστολή του νυσταγμού(δείκτης οπτικής προσήλωσης φυσιολογικός). Αν όχι, τότε η αιτία μπορεί να είναι κεντρική. Στο τέλος και μετά από ψηφιακή επεξεργασία στον υπολογιστή παίρνουμε τα αποτελέσματα που μπορεί να είναι φυσιολογικά ή παθολογικά όπως υπαισθησία ή αναισθησία ενός λαβυρίνθου για παράδειγμα, που σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες εξετάσεις μας οδηγούν στην τελική διάγνωση.
Νυσταγμογράφημα Νυσταγμός - Ίλιγγος
Θερμικοί διακλυσμοί νυσταγμογραφήματος
INSTANT NEURO - Nystagmus & VOR
Caloric Testing Explained
Advanced Calorics - Interacoustics Academy
Φυσιολογικό Ηλεκτρονυσταγμογράφημα με ψηφιακή επεξεργασία από ηλεκτρονικό υπολογιστή, έκδοση αποτελέσματος, και πεταλούδα του Claussen.
Το διάγραμμα των πεταλούδων είναι ένα σύνθετο γράφημα που δείχνει τις αποκρίσεις του αιθουσαίου συστήματος ανά θερμιδική διέγερση. Το φυσιολογικό εύρος των συχνοτήτων στο αποκορύφωμα είναι ως ακολούθως:
Right warm (RW): 22-59 beats/30 s
Right cold (RC): 24-67 beats/30 s
Left warm (LW): 23-63 beats/30 s
Left cold (LC): 27-68 beats/30 s
Ανάλυση νυσταγμογραφήματος, υπολογισμός γωνιακής ταχύτητος βραδείας φάσεως. Κάθε κάθετο τετραγωνάκι αντιστοιχεί σε 1°, και κάθε οριζόντιο σε 0,1 sec
Τα μάτια κανονικά κινούνται με ταχύτητα αργής φάσης ανάλογη προς τη δύναμη του ερεθίσματος, περίπου 22 ° / sec. Περιφερική αιθουσαία βλάβη παράγει λιγότερο έντονο νυσταγμό.
Φυσιολογικά αποτελέσματα είναι οι συμμετρικές αντιδράσεις των δύο λαβυρίνθων στον ψυχρό και θερμό διακλυσμό με νερό ή αέρα (όταν υπάρχει διάτρηση στο τύμπανο) στα αυτιά. Τα φυσιολογικά όρια μπορεί να διαφέρουν ελαφρώς μεταξύ των διαφόρων εργαστηρίων.
Τύπος Μονόπλευρης υπαισθησίας (Unilateral weakness formula):
(RW + RC) - (LW + LC) / (RW + RC + LW + LC) x 100 =
Τύπος Υπεροχής νυσταγμικής κατευθύνσεως (Directional preponderance formula):
(RW + LC) - (LW + RC) / (RW + LC + LW + RC) x 100 =
Τύπος Δείκτη οπτικής προσήλωσης (Fixation index formula):
SPV (με προσήλωση) / SPV (χωρίς προσήλωση) =
Φυσιολογικές τιμές θερμικών διακλυσμών νυσταγμογραφήματος
Μονόπλευρη υπαισθησία > 22 % (Jacobson)
Υπεροχή νυσταγμικής κατευθύνσεως > 28% (Jacobson)
Δείκτης οπτικής προσήλωσης < 0,6
Αμφοτερόπλευρη υπαισθησία αν και οι τέσσερις θερμιδικές απαντήσεις είναι συνολικά < 22 deg / sec (Jacobson)
Υπερευαισθησία ορίζεται όταν οι ψυχροί διακλυσμοί υπερβαίνουν τις >50 deg / sec και οι θερμοί τις 80 deg / sec (Jacobson: 99 deg / sec ψυχροί, 146 deg / sec θερμοί, 221 deg / sec συνολικά)
Μη φυσιολογικά αποτελέσματα περιλαμβάνουν, την υπερευαισθησία, την υπεροχή νυσταγμικής κατευθύνσεως (>30-35%), και την υπαισθησία (>25-30%) ή αναισθησία ενός λαβυρίνθου, ή και των δύο λαβυρίνθων και μπορεί να είναι σημάδια βλάβης στο λαβύρινθο ή στο αιθουσαίο νεύρο ή σε άλλα μέρη του εγκεφάλου που ελέγχουν την ισορροπία και τις κινήσεις των οφθαλμών.
Τέτοιες βλάβες είναι:
• Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια
• Χολοστεάτωμα και άλλοι όγκοι του αυτιού
• Συγγενείς διαταραχές
•Αιθουσαία νευρωνίτιδα
• Τα φάρμακα που είναι τοξικά για τα νεύρα του αυτιού, όπως αμινογλυκοσίδες, κάποια ανθελονοσιακά φάρμακα, διουρητικά της αγκύλης και σαλικυλικά
• Σκλήρυνση κατά πλάκας
• Κινητικές διαταραχές, όπως η Προϊούσα παράλυση
• Η ερυθρά
• Η ιλαρά
• Μερικά δηλητήρια
• Ακουστικό νευρίνωμα
• Καλοήθης ίλιγγος θέσης
• Λαβυρινθίτιδα
• Νόσος του Meniere
Υπαισθησία - πάρεση μεταξύ 25 και 40% είναι ύποπτη και πρέπει να συνδυαστεί με τα κλινικά δεδομένα, ενώ υπαισθησία - πάρεση > 40% οφείλεται συχνά σε αιθουσαία νευρωνίτιδα.
Υπεροχή νυσταγμικής κατευθύνσεως >30-35%, χωρίς αυτόματο νυσταγμό, είναι ιδιαίτερα ενδεικτική μιάς κεντρικής αιθουσαίας παθολογίας.
Στη νόσο Meniere το προσβεβλημένο αφτί μπορεί να είναι αρχικά υπεραντιδραστικό, αλλά σύντομα η λειτουργία του μειώνεται και αυτό μπορεί να φανεί στη θερμική δοκιμασία ως μια "παράλυση" των ημικύκλιων σωλήνων που προκαλεί λιγότερο νυσταγμό.
Περίπου το 50% των ασθενών με όγκο γεφυροπαρεγκεφαλιδικής γωνίας και έσω ακουστικού πόρου, ως και σκλήρυνση κατά πλάκας εμφανίζουν λαβυρινθική υπαισθησία αντίστοιχα, ενώ μόλις το 10% αυτών με αιθουσαία ημικρανία.
Η υπεροχή νυσταγμικής κατευθύνσεως υποδηλώνει παθολογία, αλλά δεν έχει εντοπιστική αξία (δεξιά έναντι αριστερά ή κεντρική έναντι περιφερειακής).
Μια απώλεια της κεντρικής αναστολής μόνο για τους προς δεξιά ή αριστερά νυσταγμούς είναι η βάση της νυσταγμικής υπεροχής.
Η υπεροχή νυσταγμικής κατευθύνσεως μπορεί να βασίζεται στη διάρκεια, τη συχνότητα, ή την ταχύτητα .
Η υπαισθησία(υπολειτουργία) και υπερευαισθησία(υπερλειτουργία) του λαβυρίνθου μπορεί να δείχνουν μια ποικιλία παθολογικών διεργασιών. Η υπολειτουργία μπορεί να δείξει είτε κεντρική ή περιφερική διαταραχή. Πλήρης αμφοτερόπλευρη απώλεια της δραστηριότητας μπορεί να προκληθεί από όγκους, διαβήτη, ωτοτοξίνες, και άλλες διαταραχές.
Η υπερδραστηριότητα δείχνει συχνά απώλεια της κεντρικής αναστολής.
Διμερείς υπερκινητικές αντιδράσεις μπορεί να συμβούν σε αλλοιώσεις της παρεγκεφαλίδας και κατά μήκος των αιθουσαίων οδών μαζί με άλλες ανωμαλίες του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Μονόπλευρη υπερκινητικότητα μπορεί να είναι περιφερικής προέλευσης σε ασθενείς με νόσο του Meniere ή νωρίς σε πυώδη λαβυρινθίτιδα.
Σε 24% των ασθενών με υπερδραστήριες θερμιδικές απαντήσεις (μονομερείς ή διμερείς), ταυτοποιήθηκε μία περιφερειακή ανωμαλία ή διαταραχή στο εσωτερικό αυτί και σε 10% δεν βρέθηκε οργανική νόσος.
Νυσταγμογράφημα σε ακουστικό νευρίνωμα, υπαισθησία δεξιά
Νυσταμογράφημα θερμικές δοκιμασίες, υπαισθησία δεξιά Υπεροχή νυσταγμικής κατευθύνσεως προς αριστερά, σε ευμέγεθες μηνιγγίωμα δεξιά
Νυσταμογράφημα θερμική δοκιμασία, υπαισθησία αριστερά, σε ευμέγεθες ακουστικό νευρίνωμα αριστερά
Επιπλέον, οι θερμικές αυτές δοκιμές μας επιτρέπουν να καθορίσουμε, αν υπάρχει αντιληπτή αίσθηση από τον εξεταζόμενο του προκαλούμενου ιλίγγου, απόδειξη ύπαρξης κεντρικής ολοκλήρωσης των αιθουσαίων πληροφοριών. Η έλλειψη της αίσθησης μπορεί να παρατηρηθεί, από μία δυσλειτουργία των ανώτερων περιοχών του φλοιού που εμπλέκονται στην επεξεργασία των πληροφοριών από το εσωτερικό αυτί. Ορισμένες φορές η έλλειψη της αίσθησης παρατηρείται σε ηλικιωμένα άτομα.
Κίνδυνοι: Η υπερβολική πίεση του νερού μέσα στο αυτί μπορεί να τραυματίσει ή να σπάσει ένα ήδη επηρεασμένο τύμπανο, αλλά αυτό συμβαίνει σπάνια, ιδίως από έμπειρο εξεταστή. Όταν υπάρχει διάτρηση (τρύπα) στο τύμπανο η εξέταση δεν γίνεται με νερό αλλά με αέρα, επειδή αυτό μπορεί να οδηγήσει σε λοίμωξη του αυτιού.
Εάν ο κλινικός γιατρός θέλει να ελέγξει για ανεπάρκεια του σπονδυλοβασικού, αυτό πρέπει να γίνει πριν από οποιαδήποτε δοκιμή θέσης που μπορεί να συστέλλει την σπονδυλοβασική αρτηρία όπως είναι οι Dix-Hallpike ελιγμοί. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει π.χ καταμέτρηση, ή απαγγελλία της προπαίδειας από τον ασθενή, ενώ σταδιακά γίνεται κλίση της κεφαλής προς τα πίσω. Αλλαγή στη γνωστική κατάσταση ή αναφορές για ζαλάδα μπορεί να είναι σημαντικά. Αυτή η μέθοδος είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους ηλικιωμένους ασθενείς.
Videonystagmography (VNG eng testing) National Diz
Effects of Head Position on Caloric Response