Ακουομετρία

H ακουομετρία είναι μέθοδος διάγνωσης της απώλειας της ακοής αλλά και νευροωτολογικού ελέγχου

H ακουομετρία είναι μια πολύπλοκη εξέταση που περιλαμβάνει διάφορα τεστ. Tα τεστ αυτά μπορεί να γίνουν με ή χωρίς τη συνεργασία ανάλογα με την ηλικία του εξεταζόμενου και διαχωρίζονται σε υποκειμενικά και αντικειμενικά τεστ.

Στην κατηγορία των υποκειμενικών τεστ(υποκειμενική ακουομετρία), τα οποία στηρίζονται στη συνεργασία με τον εξεταζόμενο(συμπεριφορικές δοκιμασίες), ανήκει η εξέταση με τονοδότες, το τονικό ακουόγραμμα, η ομιλητική ακουομετρία, η φωνητική ακουομετρία ή παιχνιδοακουομετρία, η ανιχνευτική ακουομετρία κ.α. Εφαρμόζονται σε νήπια 2 χρόνων και μεγαλύτερα και σε ενήλικες.

Τα αντικειμενικά τεστ(αντικειμενική ακουομετρία), περιλαμβάνουν την ακουομετρία αντίστασης(τυμπανομετρία), τα προκλητά δυναμικά του εγκεφαλικού στελέχους, και τις ωτο-ακουστικές εκπομπές. Εφαρμόζονται σε περιπτώσεις που η συνεργασία με τον εξεταζόμενο δεν μπορεί να επιτευχθεί, συνήθως σε βρέφη κάτω των 2 χρόνων, και σε ενήλικες.

Εξέταση με τονοδότες

Χρησιμοποιώντας έναν τονοδότη (διαπασών), μπορεί να προσδιοριστεί αδρά μια απώλεια ακοής, και επί πλέον βλέπουμε αν είναι αγωγιμότητος ή νευροαισθητήριος. Γίνεται σύγκριση της ακοής δια του αέρα και δια των οστών. Για τη μελέτη της αγωγιμότητας του αέρα, το διαπασών φέρεται μπροστά στο αυτί, ενώ για την αγωγιμότητα των οστών τοποθετείται πίσω στη μαστοειδή. Το διαπασών μπορεί να αντικατασταθεί από το οστεόφωνο (δονητή οστών) του ακουογράφου για την οστέινη αγωγιμότητα.

Το ηχητικό κύμα δια του αέρος ταξιδεύει κατά μήκος του καναλιού του αυτιού και μέσα από το Τύμπανο και τα οστάρια προς τον κοχλία. Στην δια των οστών αγωγής ταξιδεύει με την δόνηση του ίδιου του οστού. Αυτή η διέγερση αποφεύγει το μέσο αυτί και διεγείρει άμεσα την κοχλία.

Σημείωση:

• Το διαπασών των 512 Hz είναι γενικά ιδανικό για εξετάσεις ακοής. Τα διαπασών χαμηλότερης συχνότητας παράγουν εντονότερη δόνηση των οστών και απτική αίσθηση, ενώ τα διαπασών υψηλότερης συχνότητας έχουν μικρότερο χρόνο δόνησης και είναι δύσκολο να ακουστεί σε μέτρια ή σοβαρή νευροαισθητήρια βλάβη.

Δοκιμασία Weber

Στη δοκιμασία Weber το διαπασών τοποθετείται στην κορυφή του κρανίου ή το μέτωπο. Είναι ιδιαίτερα κατατοπιστική σε περίπτωση ετερόπλευρης βαρηκοΐας

Στην περίπτωση της νευροαισθητήριας απώλεια ακοής, ο ήχος γίνεται αντιληπτός από το αυτί με την καλύτερη ακοή. Καθώς το ερέθισμα παρουσιάζεται στο κέντρο του κρανίου, φτάνει ταυτόχρονα και στους δύο κοχλίες. Ο καλύτερος κοχλίας (με το χαμηλότερο ακουστικό κατώφλι) αντιλαμβάνεται καλύτερα τον ήχο και ως εκ τούτου εντοπίζεται σε εκείνη την πλευρά. Ο κοχλίας με αυξημένα ακουστικό κατώφλι δεν παρέχει καμία ακουστική αίσθηση.

Στην περίπτωση της αγώγιμης απώλειας ακοής, ο ήχος γίνεται αντιληπτός από το προσβεβλημένο αυτί γιατί αφ' ενός μεν, δεν μπορεί να γίνει «διαρροή» μέσω της αλυσίδας των οσταρίων, αφ' ετέρου δε δεν ακούγονται οι θόρυβοι του περιβάλλοντος του δωματίου, και αυτό οδηγεί σε μια ψευδή αίσθηση ενίσχυσης σε σύγκριση με το υγιές ετερόπλευρο αυτί.

Σημείωση:

• Το Weber είναι μία ευαίσθητη δοκιμή και μια διαφορά ακόμα και 5 dB είναι αρκετή για να πλαγιώσει το Weber.

Δοκιμασία Weber στον αστράγαλο

Στη δοκιμασία αυτή το δονούμενο διαπασών τοποθετείται στον αστράγαλο ή στο γόνατο. Εάν ανιχνεύεται ο ήχος, πρόκειται για μία ασυνήθιστα μεγάλη ικανότητα που ονομάζεται υπερ-ακουσία και μπορεί να παραπέμπει σε οστικό έλλειμμα του άνω ημικύκλιου σωλήνα (Σύνδρομο SCDS).

Δοκιμασία Rinne

Η δοκιμασία Rinne εξετάζει τη διαφορά μεταξύ της αγωγιμότητας του οστού και της αγωγιμότητας του αέρα. Το διαπασών φέρεται μπροστά στο αυτί, ή τοποθετείται πίσω στη μαστοειδή. Η δοκιμασία δείχνει ποια διέγερση παρήγαγε το δυνατότερο ήχο. Στην περίπτωση μιας αγώγιμης απώλειας ακοής, ο ήχος γίνεται αντιληπτός πιο δυνατά στην οστική αγωγιμότητα από την αγωγιμότητα του αέρα. Το σύστημα τύμπανο - οστάρια έχει χάσει τη λειτουργία του ενισχυτού. Στην περίπτωση της φυσιολογικής ακοής, ή νευροαισθητήριας βαρηκοΐας, η αγωγιμότητα του αέρα γίνεται αντιληπτή καλύτερα από ότι η αγωγιμότητα των οστών. Το σύστημα τύμπανο- οστάρια διατηρεί την ικανότητα ενίσχυσης.

Το φυσιολογικό αυτί ακούει τον ήχο δια μέσω της αέρινης αγωγής για διπλάσιο χρόνο απ’ ότι της οστέινης. Σε προχωρημένο βαθμό βαρηκοΐας αγωγιμότητας, συμβαίνει το αντίστροφο, ενώ σε μικρού βαθμού βαρηκοΐα η σχέση αυτή δεν αντιστρέφεται, αλλά εξισούται, ή ο ασθενής ακούει λίγο περισσότερο μέσω της οστέινης αγωγής. Σε νευροαισθητηριακή βαρηκοΐα ο ασθενής ακούει περισσότερο χρόνο μέσω της αέρινης αγωγής. Η χρονική διάρκεια όμως είναι μικρότερη και στις δύο αγωγές.

Σε περίπτωση φυσιολογικής ακοής και νευροαισθητήριας βαρηκοΐας, συνήθως η ακοή είναι καλύτερη μέσω της αέρινης αγωγής και τότε η δοκιμασία Rinne θεωρείται θετική ( + ). Αντίθετα, σε περίπτωση βαρηκοΐας αγωγιμότητας η ακοή είναι καλύτερη μέσω της οστέινης αγωγής και η δοκιμασία Rinne θεωρείται αρνητική ( - ).

Τονικό Ακουόγραμμα

Με την εξέταση αυτή μετράμε την ακοή. Πραγματοποιείται με ειδικά μηχανήματα, τους ακουογράφους.

Με τη βοήθεια ακουστικών χορηγούνται ήχοι διαφόρων συχνοτήτων(από 250 έως 8000 HZ) προοδευτικά μειούμενης έντασης(από 0 έως 100 db). Ο εξεταζόμενος όταν τους ακούει μας δίνει μία απάντηση ναι, ή σηκώνει το χέρι, ή πατάει ένα κουμπί.(Παιδικό τονικό ακουόγραμμα). Με μικρότερα παιδιά παίζουμε ένα παιχνίδι, πχ όταν ακούει τον ήχο να βάζει ένα αυγουλάκι μέσα στο καλαθάκι ή έναν κύβο μέσα στο κουτάκι(παιχνιδοακουομετρία).

Σημειώνοντας το λιγότερο που ακούει δηλαδή την ελάχιστη ακουστή ένταση ήχου (=ουδός ακοής), σε κάθε συχνότητα σε ένα διάγραμμα, που στον άξονα χ είναι οι συχνότητες ενώ στον ψ η ένταση, προκύπτει το ακοομετρικό διάγραμμα ή ακοόγραμμα.

Σε βρέφη, νήπια αλλά κι ενήλικες που για διάφορους λόγους βρίσκουν πρόβλημα να βάλουν ακουστικά οι ήχοι δίνονται ελεύθερα στο χώρο (Ακοομετρία ελευθέρου πεδίου) με τη βοήθεια ηχείων τοποθετημένων υπό γωνία 45 μοιρών ως προς το πρόσωπο του εξεταζόμενου.

Ομιλητική ακουομετρία

Ένα άτομο μπορεί να έχει κώφωση που μετριέται σε dB και δυσακουσία συγχρόνως, δηλ απώλεια διάκρισης ήχων που μετριέται σε επί % αναλογία διάκρισης λέξεων.

Η δυσακουσία οφείλεται σε κακή λειτουργία του αισθητηρίου οργάνου(κοχλίας), ή σε βλάβη του ακουστικού νεύρου, ή σε ανώμαλη λειτουργία του εγκεφάλου. Ο πάσχων ακούει, αλλά δεν μπορεί να διακρίνει τις λέξεις.

Γίνεται λοιπόν κατανοητή η χρησιμότητα της ομιλητική ακουομετρίας.

Η Ομιλητική ακουομετρία είναι απαραίτητο συμπλήρωμα της τονικής ακουομετρίας σε πολλές περιπτώσεις βαρήκοων, είναι ακριβής, σύγχρονη, και αποτελεί πολύτιμη μέθοδο εξέτασης της ακοής. Ιδιαίτερα πολύτιμη είναι η αξία της στην εφαρμογή ακουστικών γιατί προσδιορίζουμε την διακριτική ικανότητα του αυτιού αλλά και στη νευροωτολογική διάγνωση.

Η ομιλητική ακουομετρία είναι μία μέτρηση, του πόσο καλά ακούει ένα άτομο τα σήματα της ομιλίας, όπως οι λέξεις ή οι προτάσεις. Με την ομιλητική ακουομετρία εξετάζουμε την ικανότητα του αυτιού για πρόσληψη και κατανόηση των λέξεων ή αριθμών, δηλαδή εξετάζουμε την λεγόμενη διακριτική ικανότητά του.

Η ακουομετρία ομιλίας ενσωματώνει διάφορες τεχνικές που αξιολογούν την αντίληψη και κατανόηση στοιχείων της ομιλίας.

Τέτοιες δοκιμασίες είναι:

• - ο ουδός αντίληψης της ομιλίας, ή αναγνώρισης της ομιλίας

• - ο ουδός κατανόησης (επίγνωσης ή πρόσληψης) της ομιλίας και

• - το σκόρ διάκρισης (υπερουδικής διακριτικής ικανότητας) της ομιλίας.

Eφαρμόζεται σε ενήλικες και παιδιά ηλικίας 18 μηνών έως 2,5 χρονών. Bασίζεται στο γεγονός ότι σε αυτή την ηλικία τα παιδιά κατανοούν αρκετές λέξεις και έχουν την ικανότητα να υπακούουν σε απλές εντολές.

Έτσι, τους ζητάμε με χαμηλή φωνή και καλύπτοντας με το χέρι μας το στόμα μας ώστε να μην κάνουν χειλεοανάγνωση, να μας δώσουν αντικείμενα ή εικόνες που έχουμε τοποθετήσει εμπρός τους. Συνήθως, χρησιμοποιούμε λέξεις που μοιάζουν ηχητικά μεταξύ τους όπως π.χ. "δώσε μου την κούκλα" ή "δώσε μου την κούπα", ώστε να ελέγχουμε τη διακριτική τους ικανότητα σε παρόμοιες ηχητικά λέξεις.